Ertuðrul Gazi veya Ertuðrul Bey (ö. Söðüt), 13. yüzyýlýn ortalarýnda Oðuzlarýn Kayý boyunun lideri ve Osmanlý Beyliði'nin kurucusu olan Osman Bey'in babasý.

Anadolu Selçuklu Devleti'nin Bizans Ýmparatorluðu sýnýrýnda bulunan uc emirliklerindeki Türk sayýsý, 1243 yýlýnda gerçekleþen Kösedað Muharebesi sonrasýnda Anadolu'da baþlayan Moðol baskýsý sebebiyle artýþ göstermiþ; buna paralel olarak Bizans topraklarýna yapýlan akýnlar artmýþtý.Bu akýnlar sonucunda, Bizans topraklarýnda ikinci halka uc beylikleri kurulmaya baþladý. 13. yüzyýlýn ikinci yarýsýnda bu beyliklerin en güçlüsü konumunda olan ve Kütahya civarýnda hüküm süren Germiyanoðullarý Beyliði, 1300'lere doðru Batý Anadolu'da fetihler yaparak üçüncü halka uc beyliklerinin kurulmasýný saðladý. Sultan Öyüðü (günümüzde Eskiþehir) bölgesinde, ucun en ileri hattý olan Söðüt'te yerleþen Türk boyunun baþýnda Ertuðrul Gazi bulunmaktaydý.Ertuðrul Gazi'ye baðlý boyun bu bölgeye ne zaman ve nasýl geldiði kesin olarak bilinmemekle birlikte, konu hakkýnda farklý görüþler mevcuttur.

Ruhî Tarihi'ne göre Ertuðrul Gazi veya atalarýnýn önderliðindeki 340 kiþilik Türk boyu, Selçuklular ile birlikte Türkistan'ý terkedip Anadolu'ya gelerek Engüri (günümüzde Ankara) civarýndaki Karacadað eteklerine yerleþti.1222-1230 yýllarý arasýnda, Ýznik Ýmparatoru III. Yannis Vatatzes ile Anadolu Selçuklu Sultaný I. Alâeddin Keykubad arasýnda Sultan Öyüðü ve Engürü civarýnda gerçekleþen mücadelelerden haberdar olan Ertuðrul Gazi, orduya hizmet amacýyla çarpýþmalara katýldý, bu kapsamda Karacahisar'a yapýlan kuþatmada yer aldý. Bunu memnuniyetle karþýlayan I. Alâeddin Keykubad, Ertuðrul Gazi'yi akýncý baþý yaptý.1230 yýlýnda, Harezmþahlarla yapýlan Yassý Çemen Muharebesi ve Moðollarla yapýlan Kösedað Muharebesi sebebiyle I. Alâeddin Keykubad ile III. Yannis Vatatzes arasýnda barýþ saðlandý.Kýsa süre sonra I. Alâeddin Keykubad, Ertuðrul Gazi veya atalarýna Söðüt'ü kýþlak, Domaniç'i yaylak olarak verdi.Ertuðrul Gazi akýnlarýna buradan devam ederken, I. Alâeddin Keykubad'ýn ayrýlmasýnýn ardýndan Karacahisar elden çýktý. Bunun üzerine Ertuðrul Gazi, yerli tekfurlarla uzlaþma yoluna gitti.Ruhî Tarihi'nde yer alan bu bilgileri Neþrî, Ruhî'den aktarmaktadýr. Âþýkpaþazâde ise bu anlatýlanlarý kýsaltmýþ ve içeriðini deðiþtirerek, yaþananlarý Osman Bey dönemine nakletmiþtir. Baþka bir hikayeye göre ise Sürmeli Çukur (Aras Nehri vadisi) veya Ahlat'tan Engüri civarýndaki Karacadað eteklerine yerleþen Ertuðrul Gazi ve aþireti, burada bir süre kaldý ve Ýznik Ýmparatoru III. Yannis Vatatzes'e karþý I. Alâeddin Keykubad'ýn ordusunde yer aldý.Ancak Moðol saldýrýlarý sebebiyle I. Alâeddin Keykubad'ýn Konya'ya dönmesinin ardýndan Ertuðrul Gazi'ye Söðüt'ü kýþlak, Domaniç'i yaylak olarak tayin etti.

Oðlu Osman Gazi 1299 yýlýnda, merkezi Söðüt olan Osmanlý Beyliði'ni kurdu. Söðüt'te vefat eden Ertuðrul Gazi'nin, oðlu Osman Gazi tarafýndan yaptýrýlan bir türbesi bulunmaktadýr.
NOT : wikipedia alýntýdýr