Tarihte Bugün

[Mest]

11 OCAK


Olaylar;


630 - Müslümanların, Muhammed bin Abdullah önderliğinde Kâbe'yi fethi.[1][2]
1055 - Teodora, Bizans İmparatorluğu tahtına oturdu. Makedonyalılar hanedanının son hükümdarı olacaktı.
1454 - Büyük İstanbul yangını
1569 - İlk piyango çekilişi Birleşik Krallık'ta yapıldı.
1575 - Kapıkulu Gulgulesi başladı.
1693 - Etna yanardağı (Sicilya) faaliyete geçti.
1861 - Alabama, Birleşik Devletlerden ayrıldı.
1878 - Süt ilk defa şişelenerek satıldı.
1905 - Mustafa Kemal Harp Akademisi'nden Kurmay Yüzbaşı olarak mezun oldu.
1921 - Birinci İnönü Muharebesi'nin sonu. Yunan kuvvetleri geri çekildi.
1922 - Kanada'nın Toronto şehrinde bir hastanede yatan 14 yaşındaki diyabet hastası Leonard Thompson, İnsülin zerkedilerek bu hastalığı tedavi edilen ilk hasta olma unvanını kazandı. Zaten ertesi yıl insülinin eldesine yönelik kullanışlı bir yöntem buldukları için Toronto Üniversitesi'nden bir ekip Nobel ödülü aldı.
1927 - Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya arasında Ticaret ve İkamet antlaşmaları imzalandı.
1929 - Türkiye'de eski yazılı kitapları yeni harflere çevirmek için Dil Encümeni bünyesinde bir komisyon kuruldu.
1929 - Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nde çalışma süresi 7 saate indirildi.
1935 - Amelia Earhart, ilk tek kişilik uçuşu Hawaii'den Kaliforniya'ya gerçekleştirdi.
1939 - Aydın'da köylüye toprak dağıtıldı.
1940 - Ankara Devlet Konservatuvarı Tatbikat Sahnesi oyuncuları ilk oyunlarını sergiledi.
1943 - Kızıl Ordu, Stalingrad kuşatmasını kırdı.
1944 - İtalya'da 5 kişi vatana ihanetten asıldı. Benito Mussolini'nin damadı Kont Ciano da asılanlar arasındaydı.
1946 - Enver Hoca, Arnavutluk'ta Halk Cumhuriyeti ilan etti. Kral Zogo tahtan indirildi.
1948 - Ankara Üniversitesi Senatosu bazı öğretim üyelerini sol eğilimli oldukları için, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'ndeki görevlerinden uzaklaştırdı. Görevden alınanlar arasında Pertev Naili Boratav, Niyazi Berkes ve Mediha Berkes, Behice Boran, Adnan Cemgil ve Azra Erhat vardı.
1954 - Türkiye Vakıflar Bankası kuruluş kanunu kabul edildi.
1962 - Peru'daki Nevado Huascaran volkanı faaliyete geçti: 4,000 kişi öldü.
1962 - Peru'da toprak kayması oldu; 3 bin insan öldü.
1963 - TBMM'de komünizmle mücadele amacıyla komisyon kuruldu.
1964 - Amerika Birleşik Devletleri sağlık bakanı Luther Terry, sigaranın sağlığa zararlı olabileceğine dair ilk raporu yayınladı.
1969 - Danıştay, Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin bir ay süreyle tatil edilmesi kararını durdurdu.
1969 - Cevizli'de (Kartal) Singer fabrikasında işçilere polis saldırdı.120 işçi gözaltına alındı,14 işçi ve 8 polis yaralandı. Fabrika bir gün önce (10 Ocak'ta) işçiler tarafından işgal edilmişti.
1969 - Türkiye'de ilk sinema grevi, İstanbul Şehzadebaşı'ndaki Yeni Sinema'da başladı.
1971 - İş Bankası Ankara Emek Şubesi silahlı 4 kişi tarafından soyuldu. Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı bankayı soyanların Deniz Gezmiş ile Yusuf Arslan olduğunu ileri sürdü.
1972 - Doğu Pakistan, Bangladeş oldu.
1973 - İstanbul Türk Demir Döküm fabrikalarında 99 gün süren grev sona erdi.
1974 - İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları genel sanat yönetmenliğine Muhsin Ertuğrul getirildi. Bir gün önce Vasfi Rıza Zobu bu görevden istifa etmişti.
1974 - Dünyanın ilk yaşayan altızları (anne: Susan Rosenkowitz) Cape Town-Güney Afrika'da doğdu.
1975 - Kıbrıs Harekâtı'nda 484 kişinin çatışmada kaybedildiği açıklandı.
1977 - Lockheeed uçak şirketi'nin Türkiye temsilcisi Nezih Dural tutuklandı.
1980 - 14 yaşındaki Nigel Short, "Uluslararası usta" unvanını alan en genç satranç oyuncusu oldu.
1984 - Michael Jackson, Thriller adlı albümüyle 8 Grammy ödülü aldı.
1993 - Berlin, Ulumulhikme okulu'nun kuruluşu
1995 - Amerikalı matematikçiler "en büyük asal sayı"yı buldu. Kendisi ile 859 bin 433 kez çarpılan 2'den 1 çıkarılmasıyla elde edilen bu sayı 258 bin 716 haneli.
1999 - Türkiye Cumhuriyeti'nin 56. Hükümeti kuruldu; Demokratik Sol Parti (DSP) azınlık hükümeti. Bülent Ecevit 4. kez başbakan oldu.
2012 - Milli Eğitim Bakanlığı, 19 Mayıs Atatürk'ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı kutlamalarının başkent dışında stadyumlarda değil, sadece okullarda kutlanmasını öngören genelge yayımladı.


Doğumlar;


1807 - Ezra Cornell, ABD'li iş adamı ve üniversite kurucusu (ö. 1874)
1815 - John A. Macdonald, Kanada'nin ilk başbakanı (ö. 1891)
1842 - William James, Amerikalı yazar ve ruh bilimci (ö. 1910)
1852 - Konstantin Fehrenbach, Alman devlet adamı (ö. 1926)
1867 - Edward Bradford Titchener, İngiliz, psikolog (ö. 1927)
1859 - Lord Curzon, İngiliz politikacı, 1898-1905 arasında Hindistan Genel Valisi ve 1919-1924 arasında Birleşik Krallık Dış İşleri Bakanı (ö. 1925)
1885 - Alice Paul, ABD'de yasaların kadınlara eşit hak tanıması talebiyle açılan ilk kampanyanın önderi (ö. 1977)
1903 - Alan Stewart Paton, "Ağla Sevgili Memleketim" adlı romanıyla ünlenen, ırk ayrımcılığı karşıtı görüşleriyle tanınan Güney Afrika'nın önde gelen yazarlarından (ö. 1988)
1906 - Albert Hofmann, İsviçreli bilim adamı, LSD'yi sentezleyen ilk kişi (ö. 2008)
1907 - Pierre Mendès-France, Başbakanlığı sırasında Fransa'nın Çin Hindi'nden çekilmesini sağlayan sosyalist politikacı (ö. 1982)
1938 - Fischer Black, ABD'li ekonomist (ö. 1995)
1941 - Gérson Brezilyalı futbolcu
1970 - Mustafa Sandal, Türk şarkıcı
1972 - Marc Blucas, ABD'li aktör
1980 - Gökdeniz Karadeniz, Türk futbolcu
1996 - Leroy Sané, Alman futbolcu
1997 - Cody Simpson, Avustralyalı şarkıcı
1998 - Laura Roge, Alman oyuncu
2000 - Jamie Bick, Alman oyuncu


Ölümler;


812 - Stavrakios, Bizans İmparatoru
844 - I. Mikhail Rangabe, Bizans İmparatoru
1055 - IX. Constantine, Bizans İmparatoru (d. 1000)
1556 - Fuzûlî, Türk divan şâiri ve mutasavvıf (d. 1483)
1923 - I. Constantine, Yunanistan Kralı (d. 1868)
1928 - Thomas Hardy, İngiliz yazar (d. 1840)
1937 - Nuri Conker, Türk asker ve siyasetçi, Kurtuluş Savaşı kahramanlarından Gaziantep Milletvekili (d. 1882)
1941 - Emanuel Lasker, Alman Dünya satranç şampiyonu ve matematikçi (d. 1868)
1943 - Agustín Pedro Justo, Arjantin devlet başkanı (d. 1876)
1945 - Velid Ebüzziya, Türk gazeteci ve yayımcı (d. 1884)
1966 - Lal Şastri, Hindistan Başbakanı (d. 1904)
1983 - Şadi Dinçağ, Türk karikatürist (d. 1919)
1988 - Isidor Isaac Rabi, Avusturyalı fizikçi (d. 1898)
1991 - Carl David Anderson, ABD'li fizikçi, Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1905)
1994 - Erol Pekcan, Türk caz sanatçısı (d. 1933)
1995 - Onat Kutlar, Türk şair, yazar ve düşünce adamı (d. 1936)
1998 - Aydan Siyavuş, Türk basketbol antrenörü (d. 1947)
1999 - Öztürk Serengil, Türk aktör (d. 1930)
2002 - Henri Verneuil, Fransız sinema yönetmeni (d. 1920)
2008 - Sir Edmund Hillary, Yeni Zelandalı dağcı, Everest Dağı'nın zirvesine tırmanan ilk insan (d. 1919)
2009 - Necati Çelik, Türk siyasetçi, eski Türkiye Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı (d. 1955)
2010 - Éric Rohmer, Fransız yönetmen (d. 1920)
2011 - Kıvırcık Ali, Türk halk müziği sanatçısı (d. 1968)
2014 - Ariel Şaron, eski İsrail başbakanı (d. 1928)

[Mest]

13 OCAK


Olaylar;


1610 - Galileo Galilei, Jüpiter'in 4. uydusu Callisto'yu keşfetti.
1785 - Dünyanın ilk gazetelerinden Daily Universal Register, İngiltere'de yayımlanmaya başladı. Üç yıl sonra adı The Times olarak değiştirilecek olan gazete hala çıkmaktadır.
1830 - Büyük New Orleans (Louisiana) yangını başladı.
1840 - Lexington adlı buharlı gemi, Long Island (New York) açıklarında yandı ve battı: 139 kişi öldü.
1854 - ABD'li Anthony Faas, akordeonun patentini aldı.
1863 - Darülfünun, Kimyager Derviş Paşa'nın verdiği halka açık fizik dersi ile eğitim hayatına başladı.
1888 - National Geographic Society kuruldu.
1898 - Emile Zola'nın L'Aurore gazetesinde yayımladığı J'accuse (İtham ediyorum) başlıklı açık mektup, Dreyfus davası'nı kamuoyunun dikkatine taşıdı.
1915 - Avezzano'da (İtalya) deprem: 29800 kişi öldü.
1920 - Sultanahmet Meydanı'nda 150 bin kişinin katıldığı büyük bir miting yapıldı.
1923 - Bakanlar Kurulu Başkanı Rauf Bey (Orbay), TBMM’de Lozan Konferansı’yla ilgili olarak Hükümet görüşünü açıkladı.
1928 - Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğrenci Derneği'nin toplantısında, "Türkiye'de Türkçeden başka lisan konuşulamaz" kararı alındı.
1930 - Miki Fare karikatürleri, Amerikan gazetelerinde yayımlanmaya başladı.
1931 - Japon Prensi Takamutsu, Türkiye'ye geldi.
1942 - II. Dünya Savaşı: Ekmek Karnesi uygulamasına başlandı.
1943 - Maarif Vekaletine bağlı olmak üzere, 4357 sayılı kanun ile İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı (İlksan) kuruldu.
1944 - "Refah faciası" davası sona erdi. Amiral Mehmet Ali Ülgen ve bütün sanıklar beraat etti.
1947 - Pan Am Havayolu Şirketi, New York-Londra-Ankara uçak seferlerine başladı.
1951 - Demokrat Parti'nin, komünistlere saldırısı ve TKP tevkifatı.
1956 - Adnan Menderes ve Namık Gedik hakkında 6-7 Eylül Olayları nedeniyle soruşturma açılmasını isteyen önerge reddedildi.
1957 - Wham-O Şirketi, ilk frizbi'yi üretti.
1958 - Amerika Birleşik Devletleri, uzay uydusu Explorer 1'i fırlattı.
1959 - Kadın avukatlar Refik Erduran aleyhine dava açtı. Erduran'ın "Bir Kilo Namus" adlı yapıtında kadınların şeref ve haysiyetlerinin zedelendiğini ileri sürdüler.
1966 - Hürriyet gazetesi, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson'un, eski Başbakan İsmet İnönü'ye yazdığı mektuba ilişkin, gazeteci Cüneyt Arcayürek'in haberini yayımladı. Mektup ve İnönü'nün cevabi mektubu, 14 Ocak'ta TBMM'de görüşüldükten sonra, 15 Ocak'ta kamuoyuna açıklandı. Bu mektup 1964'teki Kıbrıs bunalımı sırasında yazılmıştı ve Lyndon Johnson mektubunda, Türkiye'nin Kıbrıs'a müdahale etmemesini istemişti.
1968 - Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı İsmet İnönü, Türkiye İşçi Partisi'ne (TİP) çattı; "Şimdi kalkmışlar kalkınma, plan, yabancı sermaye, petrol geleceği ve antiemperyalist mücadele hakkında bizimle doğru yön yarışması yapmak istiyorlar" dedi.
1969 - Devekuşu Kabare Tiyatrosu, "Bir Şehr-i İstanbul Ki" oyununu sahneye koydu.
1970 - Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) yöneticisi, Fakir Baykurt, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından açığa alındı.
1982 - Air Florida Havayolu Şirketine ait bir Boeing 737 tipi bir yolcu uçağı, kalkıştan hemen sonra, Amerika Birleşik Devletleri Vaşington D.C.'deki 14. Cadde köprüsüne çarptı ve daha sonra Potomac nehrine düştü: 78 kişi öldü.
1986 - İşkence yapanlara verilen cezaların arttırılması ve sorgu sırasında sanık avukatlarının da hazır bulunmasını öngören yasa önerisi, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde reddedildi.
1986 - Savunma Sanayii Müsteşarlığı kuruldu.
1990 - Atatürk Barajı'nda su tutulmaya başlandı.
1990 - Amerika Birleşik Devletleri'nin ilk zenci valisi L. Douglas Wilder, Virjinya'da görevine başladı.
1992 - Japonya, II. Dünya Savaşı sırasında Japon askerlerinin, on binlerce Koreli kadını **** kölesi olmaya zorlamalarından ötürü özür diledi.
1993 - Irak'a karşı başlatılan ikinci harekata, İncirlik Üssü'nden kalkan "Çekiç Güç" uçakları da katıldı.
1993 - Samanyolu TV kuruldu.
1994 - Başkent Üniversitesi kuruldu.
1994 - Grevli, toplu sözleşmeli sendika hakkı istemek ve yüzde 15'lik memur zammını protesto etmek için memurlar Ankara'da eylem yaptı. Polis, memurlara müdahale etti. Ankara Emniyet Müdürü Orhan Taşanlar bazı memurları tokatladı.
1994 - İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Bedrettin Dalan, "Dolmabahçe Sarayı sanat adına bir rezalettir ve mimarı Ermeni Balyan Usta'dır" dedi. Dalan'ın bu sözlerine Mimarlar Odası tepki gösterdi.
1997 - Susurluk soruşturması kapsamında özel tim görevlisi polisler Ayhan Çarkın, Oğuz Yorulmaz ve Ercan Ersoy, tutuklanarak ceza evine gönderildi. 14 Ocak'ta ise Sedat Bucak'ın 3 koruma polisi ile şoförü de, DGM'ye sevk edildi. Koruma polisi Ömer Kaplan, savcılık tarafından serbest bırakıldı. 2 polis ile şoför tutuklandı.
2001 - El Salvador'da 7,6 büyüklüğünde deprem: 840 kişi öldü.
2005 - Diyarbakır Emniyet Müdürü Gaffar Okkan ile 5 polis memuru dahil, 13 kişinin öldürülmesi, çok sayıda kişinin yaralanması olaylarına katıldığı iddiasıyla yargılanan Hizbullah üyesi Mehmet Fidancı, müebbet hapse mahkûm edildi.
2007 - Dünyanın ilk tüp bebeği olarak 1978'de sezaryenle dünyaya getirilen Louise Brown, doğal yoldan doğum yaptı.
2007 - Japonya'nın kuzeyinde, Büyük Okyanus'da 8,3 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.
2010 - Haiti'de 7 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. 30000 ile 50000 arasında insan öldü.
2010 - Hulki Cevizoğlu, DSHP Genel Başkanlığından istifa etti.
2012 - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kurucu Cumhurbaşkanı, Rauf Denktaş solunum yetmezliği nedeniyle kaldırıldığı hastanede vefat etti.


Doğumlar;


1879 - Melvin Jones, ABD'li Lions Clubs International'ın kurucusu (ö. 1961)
1893 - Chaim Soutine, Rus dışavurumcu ressam (ö. 1943)
1899 - Lev Vladimiroviç Kuleşov, Sovyet sinema teorisyeni ve yönetmeni (ö. 1970)
1921 - Necati Cumalı, Türk yazar (ö. 2001)
1921 - Şecaettin Tanyerli, Türk tango şarkıcısı (ö. 1994)
1940 - Edmund White, Amerikalı yazar ve araştırmacı (ABD'deki eşcinsel topluluğun yaşamına yönelen eserleriyle çağdaş toplumbilim ve toplumsal tarihe yaptığı katkılarla tanınan)
1941 - Pasqual Maragall i Mira, İspanyol (Katalan) politikacı
1943 - Hadi Çaman, Türk tiyatro sanatçısı (ö. 2008)
1946 - Ordal Demokan, Türk bilim insanı (ö. 2004)
1961 - Julia Louis-Dreyfus, ABD'li aktris ve komedyen
1966 - Erhan Güleryüz, Türk müzisyen
1966 - Patrick Dempsey, ABD'li oyuncu
1976 - Angelos Basinas, Yunan milli futbolcu
1976 - Mario Yepes, Kolombiyalı millî futbolcu
1977 - Şeyla Halis, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1977 - Orlando Bloom, İngiliz sinema oyuncusu
1983 - Ender Arslan, Türk basketbolcu
1988 - Max Payne, bilgisayar oyunu karakteri


Ölümler;


1599 - Edmund Spenser, İngiliz şair (d. 1552)
1923 - Alexandre Ribot, Fransız siyasetçi (d. 1842)
1929 - Wyatt Earp, ABD'li kanun adamı (d. 1848)
1941 - James Joyce, İrlandalı yazar (Ulysses adlı romanıyla ünlü) (d. 1882)
1957 - Ebül’ula Mardin, Türk hukukçu, akademisyen ve siyasetçi (medeni hukuk alanındaki çalışmalarıyla bilinen) (d. 1881)
1961 - František Drtikol, Çek fotoğrafçı (d. 1883)
1973 - Sabahattin Eyüboğlu, Türk sanat tarihçisi, yazar ve eleştirmen (d. 1908)
1982 - Marcel Camus, Fransız sinema yönetmeni (d. 1912)
1994 - Muammer Erken, Türk siyasetçi ve Sanayi Bakanı
2003 - Norman Panama, ABD'li sinema yönetmeni ve senaryo yazarı (d. 1914)
2007 - Michael Brecker, Amerikalı ünlü caz müzisyeni, tenor ve saksafoncu (d. 2007)
2009 - Mansour Rahbani, Lübnanlı besteci ve söz yazarı (d. 1925)
2012 - Lefter Küçükandonyadis, Türk futbolcu (d. 1925)
2012 - Rauf Raif Denktaş, Kıbrıs Türkü siyasetçi, hukukçu ve KKTC'nin kurucu Cumhurbaşkanı (d. 1924)