Dikkat ! Kramp Nedir ? Nasýl Oluþur ?

Bacaklarýnýzda kramp giriyorsa, ayaklarýmýza ve bacaklarýmýza giden atar damarlarýn daralmasýndan ve ya týkanmasýndan dolayý ateroskleroz yani halk dilinde damar sertliði denmektedir. Bu rahatsýzlýk en çok sigara içenlerde, þeker hastalarýnda, hipertansiyonu ve yüksek kolesterol olan kiþilerde görülme olasýlýðý yüksektir.

Peki belirtileri nelerdir?

Damar týkanýklýðý olan hastalarda bir bölümünde þikayetler yada belirtiler gözükmeyebilir. En büyük ve görülen þikayetler yol yürümek. koþmak yada merdiven çýkmakla oluþan baldýra uyluk çevresinde ve kalçada bulunan adalelere kramp þeklinde giren aðrýdýr. Bu tip aðrýlar yürürken aðrý oluþmasý durup 3-5 dakika dinlenince aðrýnýn geçmesi ancak tekrar yürümeye baþlayýnca aðrýnýn oluþmasýdýr. Tabi bir süre sonra aðrý kalýcý bir hale gelir, kan akýmý azalmasý yada yavaþlamasý sebebi ile dinlenirken hatta uyurken bile aðrýlarýn dinmemesidir. Hasta kiþi çoðu kez bacaklarýný yataktan aþaðý sarkýttýðýnda daha rahat ederler. Çok ileri aðrýlarda ayak parmaklarýna kadar aðrýlar ve yaralar oluþabilir. Bu yaralar uzun süre geçse de iyileþmeyebilir. Þeker hastalarýnda yara olsa da aðrý duymayabilir. Ýlk olarak topuklarda ve parmaklarda morluklar oluþur ve giderek siyahlaþýr ve kangrene dönüþebilir.

Damar týkanýklýðý nasýl teþhis edilir?

Hastanýn þikayetlerini dinleyerek ve baþta bacaklardaki damarlarýn nabýzlarýný muayenesi olmak üzere çeþitli muayene yöntemleri ile bacaklardaki atar damar hastalýðý kolaylýkla teþhis edilebilir. Ancak daha detaylý deðerlendirme gerektiðinde ve tedavi planlanýyor ise damar darlýk ve týkanýklýklarýnýn anlaþýlmasýndaki baþlýca görüntüleme yöntemleri renkli Doppler ultrason, bilgisayarlý tomografik anjiografi (BTA), manyetik rezonans anjiografi (MRA) ve anjiodur.



Tedavisi nasýl yapýlýr ?

Hastanýn þikayetine ve olayýn aciliyetine göre tedavi planlanýr ve sanýlanýn aksine týkalý her damar açýlmaya çalýþýlmaz. Önce hastada damar týkanýklýðý yapan etkenler kontrol altýna alýnýr ve hasta daha saðlýklý bir yaþam tarzýna kavuþturulur. Erken dönemde teþhis edilen damar týkanýklýklarýnda yürüyüþle daha aktif bir yaþam, kilo verme, varsa þeker hastalýðýnýn ve hipertansiyonun tedavisi, yüksek kolesterol ve lipit düzeylerinin düþürülmesi ile tedaviye baþlanabilir. Sigaranýn býrakýlmasý ve sigara içilen ortamlarda bulunulmamasý önemli olup, diðer tedavi yöntemlerinin etkili olabilmesi için mutlaka gereklidir. Pasif ve hareketsiz hayattan daha aktif ve düzenli egzersiz yapýlan bir hayata geçiþ damar hastalýklarýnýn tedavisinde önem taþýr. Özellikle yürüyüþ aðrýsý þikayeti olan damar hastalarýnýn haftada üç ya da beþ günde birer saat yapacaklarý yürüyüþ hem bacak damarlarý hem de vücut saðlýðý açýsýndan oldukça yaralýdýr. Daha saðlýklý bir yaþama dönük bu deðiþiklikler yanýnda kaný sulandýran ve aðrýsýz yürüme mesafesini artýran bazý ilaçlardan da yararlanýlabilir. Tüm bu yöntemlerle yürüme aðrýsý olan hastalarýn %75 i büyük oranda rahat edebilirler. Bazý hastalarda ilaçlar ve yaþam tarzýndaki deðiþiklikler yeterli olmaz. Özellikle kýsa mesafelerde yürüme aðrýsý olan yada istirahatta aðrý, ayaklarda yara ve gangren olan durumlarda bu tedavi tek baþýna yeterli deðildir. Bu durumlarda týkalý damarlarýn açýlarak ayaða ve bacaða giden kan akýmýnýn artýrýlmasý gereklidir. Ayaðýn ve bacaðýn kan akýmýnýn artýrýlmasý týkalý damarlarýn balon ya da stentlerle açýlmasý yada damar ameliyatlarý ile mümkündür. Özellikle parmaklarýnda ya da ayaklarýnda gangren olan hastalarda bu gangrenli dokularýn kesilmesi gerektiðinde çok dikkatli olunmalýdýr. Gangren ya da yara bir buzdaðýnýn görünen kýsmý gibi ayaktaki dolaþým sorununun gözle görülen kýsmýdýr. Diðer bir ifade ile bacaðýn yada ayaðýn tamamýnýn dolaþýmý kötü olup, bacak kaybedilmek üzeredir. Böyle bir durumda gangrene parmaðýn alýnmasý olayý hiç bir þekilde çözmediði gibi daha da yaygýn hale getirir. Bu tür durumlarda önce damarlarýn açýlýp, dokunun kanlandýrýlmasý ve sonra gangrene parmaðýn alýnmasý bacaðý kurtarýr.

Endovasküler tedavi nedir ?

Týkalý damarlarýn anjio altýnda balon ve stent gibi bir çok yöntem kullanýlarak açýlmasý iþlemi endovasküler tedavi olarak bilinir. Bu yöntem genelde lokal anestezi kullanýlarak çoðu kez kasýktan damarýn içine ilerletilen teller, kateterler, balonlar ve stentler aracýlýðý ile gerçekleþtirilir. Son yýllarda bu alanda büyük ilerlemeler olmuþtur ve eskiden açýlamaz sanýlan týkalý damarlar, uzun týkanýklýklar artýk açýlabilmekte ve yeni geliþtirilen stentler, ilaçlý balon ve stentlerle çok daha uzun süreli sonuçlar alýnabilmektedir. Bacaklardaki damar týkanýklýklarýnýn cerrahi tedavisi nasýl yapýlýr ? Çoðu kez uzun týkanýklýklarýn suni ya da doðal bir damar grefti ile köprü (bypass) ameliyatý yapýlmaktadýr. Hemen her týkalý damar için bypass ameliyatý yapýlabilmektedir. Eskiden bypass yapýlamayacaðý sanýlan diz altýndaki yada ayaktaki küçük damarlara bile rahatlýkla bypass ameliyatý yapýlabilmektedir. Ameliyatlar anjio ile týkalý damarlar açýlamadýðýnda, ardýþýk uzun týkalý damarlar olduðunda gerekir.