Adým Adým Linux Kurulumu, Ayarlarý ve Kullanýmý
Bu belge Linux yazýlýmýný popüler Slackware daðýtýmý ile (sürüm 2.0.x) nasýl elde edip kurabileceðinizi anlatýr.

1. Giriþ

Linux* UNIX'in 80x86 makineleri için tamamen ücretsiz olarak daðýtýmý yapýlan bir türevidir. Þu an için çok geniþ bir program yelpazesine* ki bunlara X Window* Emacs* TCP/IP baglantýlarý da dahil* sahiptir. Bu belge sizin daha önceden Linux hakkýnda bilgi sahibi olduðunuz düþünülerek hazýrlanmýþtýr.

1.1 Ek bilgi kaynaklarý

Linux hakkýndaki temel bilgi kaynaklarýndan birisi Linux CSS belgesidir. Bu belge

ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/sunsite/docs/FAQ

adresinde tutulmaktadýr. Bu belgede yeni kullanýcýlar için mutlaka bilinmesi gereken* soru-cevap þeklinde bilgiler vardýr. Ayrýca

ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/sunsite/docs

adresinde diðer birçok belge* ki bunlara INFO-SHEET ve ****-FAQ da dahil
bulabilirsiniz. Haber gruplarýndan

comp.os.linux.help
comp.os.linux.announce

bakmanýz yararlý olabilir.Linux NASIL arþiv belgelerini

ftp://compclup.ceng.metu.edu.tr/pub/tr-ldp/NASIL

adresinde bulabilirsiniz. Linux Doküman Projesi daðýtýmý tamamen ücretsiz belgelerden oluþmaktadýr.
ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/sunsite/docs/LDP adresinde bunlarýn ingilizce güncel sürümlerini bulabilirsiniz.

Ayrýca bu belgeler hakkýndaki diðer düþünce ve yorumlarýnýzý tr-ldp@metu.edu.tr listesine yazabilirsiniz. Listeye üye olabilmek için mesaj kýsmýnda *
subscribe tr-ldp isim soyisim yazýlý bir e-postayý listserv@metu.edu.tr adresine göndermeniz yeterlidir.

2. Donaným Gereksinimleri

Bu konuda geniþ bilgiyi yukarýda verilen adreslerden alabileceðiniz Linux
Donaným-NASIL belgesinde bulabilirsiniz. Donaným ihtiyacý kýsaca söyle
özetlenebilir: Bir 386SX den Pentium'a kadar herhangi 80x86 uyumlu ISA*
EISA veya VESA yerel veri yolunun kullanan bir makine (þimdilik) iþinizi
yapar. Þu an için IBM PS/2 bilgisayarlarda kullanýlan Microchannel (MCA)
mimarisi desteklenmiyor. Birçok PCI veri yolu desteklenmektedir (daha
fazla bilgi için Linux PCI NASIL belgesine bakýnýz). Matematik iþlemcisine
ihtiyaç duyulmamakla beraber sisteminizde matematik iþlemci olmasý
iþlerinizi (örneðin X-term) hýzlandýracaktýr.

REB (Rasgele Eriþimli Bellek*RAM) konusunda ise þunlar söylenebilir:En az
4MB'a ihtiyacýnýz olacaktýr. Teknik açýdan Linux 2MB bellek ile de çalýþabilir ancak çoðu program (kurulum aþamasýnda dahi) 4MB isteyecektir. Tabii ne kadar çok belleðiniz olursa o kadar da rahat iþleyeceðinizi de unutmayýn. Özellikle de X-Window kullanmayý düþünüyorsanýz sisteminizde en az 8* ideal (þimdilik) olarak da 12MB bellek bulunmasý iyi olacaktýr.

Birçok Linux uygulamasýný çalýþtýrabilmek için AT-standart denetleyicisi ile bir sabit diske ihtiyacýnýz olacaktýr. Þu anda tüm MFM* RLL ve IDE sürücu ve denetleyicileri desteklenmektedir. Ayrýca birçok SCSI sürücü ve baðdaþtýrýcý (adapter) da desteklenmektedir. Bu konuda daha fazla bilgiyi Linux SCSI-NASIL belgesinde bulabilirsiniz.

Disket sürücu olarak 5.25" kullanabilirsiniz ama bugün çoðu programlarýn
kurulum ve iþleme aþamasýnda 3.5" disket sürücüsü gerekmektedir. 5.25"
disket sürücüler sadece Linux'un kurulumu ve de bakýmý için yeterli olabilir.

Ayrýca sabit diskinizde bol miktarda boþ alan da gereklidir. Bu rakam kullanmayý düþündüðünüz programlara deðiþiklik gösterir. Birçok programlar kurulum aþamasýnda 40 ile 80MB arasý bir sabit disk boþluðu gerektirir. Bu alan program* takas dosyasý* kullanýcýlar için gerekli boþluðu ve diðer gerekli dosyalari içermektedir.

Linux'u 10MB bir disk boþluðu ile çalýþtýrabilirsiniz ama 100MB'lýk bir disk boþluðu Linux'u hakkýný vererek kullanmanýz için yeterlidir. Ýleride bu konuya tekrar deðinilecektir.

Linux diðer iþletim sistemleri ile de çaliþacaktýr; hatta Linux'ten DOS dosyalarýna eriþip bazý programlarýný çalýþtýrabilirsiniz. Kýsaca diskinizi bölümlerseniz Linux diðer iþletim sistemleri ile baðýmsýz bir þekilde çalýþabilir. Linux*Windows 3.1 gibi baþka bir iþletim sistemine ihtiyaç duymaksýzýn çalýþabilir. Bu konulara daha sonra detaylý olarak deðinilecektir.

Monitör için de Hercules* CGA* EGA* VGA* veya SVGA ekran kartlarýndan
birini kullanabilirsiniz. Baþka bir deyiþle DOS altýnda iþleyen bir ekran kartý Linux altýnda da mutlaka iþler. Ancak X-Window çalýþtýrmayý düþünüyorsanýz bazý kýsýtlamalarla karþýlaþacaksýnýz. Bu konu Linux XFree86-NASIL belgesinde ayrýntýlý olarak anlatýlmaktadýr.

Baþka bir deyiþler Linux'un minumum kurulum gereksinimleri herhangi bir
MS-DOS veya MS-Windows sisteminden fazla olmayacaktýr (özellikle de
Windows-95'ten). 386 veya 486*4MB'lýk bir sistem ile Linux'unuzu rahatça
çalýþtýrabilirsiniz. Bugüne kadar edinilen deneyimlere göre Linux 386/16
MHz hýzda bile rahatça çalýþtýrýlabilmektedir. Tabii X-Window veya yoðun
iþlem gerektiren iþlerinizde bu rakamlar yetersiz kalacaktýr.

Yine de ne kadar güçlü bir sisteminiz olursa o kadar rahat çalýþabilirsiniz.

3. Linux'un temini

Bu bölümde Linux'un hangi kaynaklardan elde edilebileceði üzerinde durulacaktýr.

3.1. Linux daðýtýmý hakkýnda

Linux'u kurmadan önce eriþilebilenler arasýnda hangi sürümü kullanacaðýnýza karar vermeniz gerekecektir. Linux tek bir kurum tarafýnda geliþtirilmediði için birçok farklý sürümü bulunmaktadýr. Bunlarýn herbirinin kendine has özellikleri için ayrý belgeleri bulunmaktadýr.

Linux'un farklý sürümleri çeþitli FTP servislerinde bulunmakla beraber posta aracýlýðý ile de disket* kaset ve CD-ROM halinde elde edilebilir. Linux Daðýtým-NASIL belgesinde Linux sisteminin hangi FTP adreslerinden* ve posta ile nasýl elde edilebileceði hakkýnda gerekli bilgiler bulunmaktadýr.

Bu NASIL belgesinde bahsedilen Linux sürümü Patrick J. Volkerding
(volkerdi@mhd1.moorhead.msus.edu) tarafýndan düzenlenmiþtir. Bu sürüm
(tabii bu NASIL belgesi hazýrlanýrken) en güncel olanlardan birisidir. Bu
sürüm X-Window* TeX ve diðer uygulama programlarýný içermektedir.
Slackware daðýtýmý disk setlerinden oluþmaktadýr. Bu takýmlardan herbiri
farklý bir program grubu içermektedir. Örneðin 'd' seti derleyici ve diðer
uygulama geliþtirme araçlarýný içermektedir. Bu ayrým ile ilgilendiðiniz
alandaki programlarý sisteminize (sonra da) kurabilirsiniz.

Diðer Linux sürümleri hakkýnda daha detaylý bilgi LDP (Linux Belgeleme
Projesi)* Linux Installation and Getting Started dokümanlarýnda bulunabilir. Ayrýca Dünya üstündeki çeþitli ülkelerde bu konu ile ilgili FTP sitelerinde bulunabilir. Türkiye'de bu esas olarak ftp://compclup.ceng.metu.edu.tr/pub/tr-ldp/NASIL adresinde Daðýtým-NASIL dosyasýndan alýnabilir.

3.2. Slackware Disk Alani Gereksinimleri

Ne yazýk ki* Slackware hangi setinin tam olarak ne kadar disk gereksinimi
olduðunu içermiyor ancak kýsaca þu örnek verilebilir: A disket setini tamamen kurmak için en az 7MB disk boþluðuna ihtiyacýnýz olacaktýr. Ayrýca (tahmini) herbir disket setinin 2-2.5MB disk boþluðuna ihtiyacý olacaðýný söyleyebiliriz.

Disket serilerini aþaðýdaki gibi özetleyebiliriz:

A Temel Sistem: Bu set 1.0.9 Linux çekirdeði (Kernel) üzerinde
yapýlandýrýlmýþ olan bazý temel programlarý çalýþtýrmamýzý saðlar.
Bu çekirdek yeni bir dosyalama sistemi kullanmaktadýr (FSSTND).

Slackware'ýn sadece bu bölümü 1.2MB'lýk disketlere
sýðabilecek þekilde hazýrlanmýþtýr. Ancak Slackware'ýn diðer bölümleri
böyle deðildir. Yine de Linux'unuzu kurup çalýþtýrabilirsiniz.

AP Term* joe* jove* ghostscript* sc* bc* ispell ve yardým dosyalarýný
içeren uygulama ve metin dosyasý.


D Program geliþtirme. GCC/G++/Objective C 2.5.8* make(GNU ve BSD)*
byacc* GNU bison* flex* 4.5.26 C kütüphaneleri* gdb* sürüm 1.0.9'ýn
çekirdek kaynak kodu* SVGAlib* ncurses* clisp* f2c* p2c* m4* perl ve
diðer birçok programý içermektedir.

E GNU Emacs 19.25

F Çokca Sorulan Sorular-FAQ ve diðer yardýmcý belgeler.

I GNU yazýlýmý için yardým dosyalarý. Emacs ve info ile okunabilecek
biçimde hazýrlanan ve birçok program hakkýnda bilgi içeren dosyalar.

N Að Yönetimi. TCP/IP protokolleri (iletiþim kurallarý) *UUCP* mailx*
dip* deliver* elm* pine* smail* cnews* nn* tin* trn ve diðer
haberleþme araçlarý içeren set.

OOP Nesneye Yönelik Programlama. GNU Smalltalk 1.1.1* Smalltalk'ýn X
arabirimi (STIX)

Q Alpha çekirdek kaynak kodu (sürüm 1.1.18)

TCL Tcl* Tk* TclX* blt* itcl.

X Sürüm 2.1.1'in libXpm* fvwm1.20 ve xclock eklenmiþ XFree86 taban
sistemi.

Y Çeþitli oyunlar. BSD oyun koleksiyonu ve metin tabanlý terminaller
için Tetris

Bu disk setlerinden sadece 'a' Linux için zorunludur. Fakat en azýndan a*
ap ve d setlerini yüklemeniz önerilir. X-Window çalýþtýrmayý düþünüyorsanýz 'x' disketini de kurmalýsýnýz.

3.3 Slackware'ýn Posta ile Temini

Slackware'ý Internet yanýnda posta yolu ile de elde etmek mümkündür. Bu bölüm Internet üzerinden Slackware'ýn elde ediliþini anlatmaktadýr.

Posta ile temin için gerekli adresler ftp://ftp.metu.edu.tr FTP sitesinde /pub/linux/sunsite/docs/HOWTO dizininde bulunabilir.

3.4 Slackware'ýn Internet Üzerinden Temini

Slackware'ýn Linux sürümü Dünya üstünde birçok FTP sitesinde tutulmaktadýr. Linux ****-ÇSS listesi Linux'un FTP sitelerinin adreslerini vermektedir. Türkiye'de ODTÜ FTP sitesinde bu dosyalar tutulmaktadýr.

Türkiye FTP yansýsý:
ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/suns...ages/slackware

Ayrýca ABD'deki yansýlarý :
ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/distributions/slackware
ftp://tsx-11.mit.edu/pub/linux/packages/slackware
ftp://ftp.cdrom.com/pub/linux/slackware

Burda verilen ftp.cdrom.com adresi Slackware'ýn resmi yansýsýdýr. Yine de
ODTÜ yansýsý sürekli olarak güncellenmektedir (birkaç günlük aralýklarla).
Internet üzerindeki trafiði azaltýlmasý* maliyet ve zaman kaybý gibi konulardan dolayý Türkiye'deki yansýlarý kullanmanýz önerilir.

3.4.1 Dosyalari indirme

Dosyalarý aþaðýda listenen ftp servislerinden indirmelisiniz. Dosyalarý çekerken ikili modda almayý unutmayýn.

ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/suns...kware/slakware

* Çeþitli BENIOKU dosyalarýný ve SLACKWARE.SSS (Sýkça Sorulan
Sorular) gibi dosyalari herþeyden önce bir kez okuyunuz. Biliyorsanýz bile degiþiklikleri oðrenmeniz gerekebilir. Bir þeyler yapmaya uðraþýp yapamayýp yine dokumaný okumak zorunda kalabilirsiniz.

* Bootdisk: Bir açýlýþ disketi dosyasýna ihtiyacýnýz olacak. Bunu bir
diskete yazdýrarak açýlýþ disketini (bootdisk) oluþturacaksýnýz. Eðer 1.44 megabayt'lýk (3.5'luk) disket sürücünüz varsa bootdsks.144 dizini altýndaki dosyalardan kullanmanýz gerecektir. Eðer 1.2 magabayt'lýk sürücünüz varsa (5.25'lik) bootdsks.12 dizini altýndakilerden seçmeniz gerekecektir. Hangi açýlýþ disketini kullanacaðýnýzý README (varsa BENIOKU) dosyasýnýn klavuzluðunda seçmeniz gerekecektir.

Aþaðýdakilerden dosyalardan birine ihtiyacýnýz olacak.(Bu dizinlerde bulunan READ.ME dosyasýnda* bootdisk imajlarýnýn en güncel hallerinin listesi vardýr.)

bare.gz Bu açýlýþ dosyasýnda sadece IDE disk sürücüleri vardýr. (SCSI * CD-ROM ve network desteði bunda yoktur.) Bunu sadece IDE diskiniz varsa ve CD ya da að üzerinden kurmayacaksanýz kullanýn.

xt.gz Bu açýlýþ disketinde sadece IDE ve XT sabit disk sürücüleri vardýr.

cd.gz IDE diskler ve SCSI olmayan CD'ler içindir. Bununla SCSI olmayan CD üzerinden kurmak için kullanýn.

cdscsi.gz IDE diskler* SCSI sabit diskler ve SCSI olmayan CD sürücülerini içerir.

scsi.gz IDE diskler* SCSI sabit disk ve SCSI CD sürücülerini içerir.

net.gzIDE sabit disk ve TCP/IP network desteði vardýr. Bunu sadece yükleme iþini network üzerinden NFS ile yapacaksanýz kullanýn.

scsinet.gz IDE ve SCSI sabit diskler* SCSI CD-ROM'lar ve að desteði içerir. Bunu bare.gz yada diðerleri size göre deðilse ilk olarak denemelisiniz.

Makinanýzýn yapýsýna göre üsteki bootdisk imajlarýndan sadece birine ihtayacýnýz olacak.

Makinazýn üzerindeki donanýma göre bazý çakýþmalar mümkün olduðundan en
baþta donaným çakýþmalarýný bulup düzenlemek yerine sadece önemli sürücülerin olduðu bare.gz yada scsi.gz dosyalarýný* eðer baþka sürücülere
mutlaka ihtiyacýnýz yoksa kullanmanýzý tavsiye ederim.

* Rootdisk : Buda yine yükleme sýrasýnda gerek olacak bir disket. Týpký
bootdisketinde olduðu gibi 1.44 MB lik yada 1.2 MB'lik sürücü tipine göre
rootdsks.144 ve rootdsks.12 dizinleri (directory'leri ) altýnda bulacaksýnýz.

Aþaðýdaki root disk görüntülerinden sadece birine ihtiyacýnýz olacak.

color144.gz : Renkli menülü bir kurulum diskidir. Pek çok kullanýcý bunu kullanýr.

umsds144.gz : Bununla diskinizi yeniden ayýrmaya gerek duymadan zaten bulunmakta olan MS-DOS dosya sisteminin üzerinde olan bir dizinin üzerine UMSDOS dosya sistemini kurmanýzý saglayacaktýr. Bunun ne olduðu yada nasýl yapýlacaðý bu bölümde anlatýlmayacak ama daha sonra deðinilecek.

tty144.gz : 1.44 disket sürücüsü olan bilgisayarlar için bir yükleme disketidir. Tavsiye edilen color144.gz'i kullanmanýzdýr ama sorunla karþýlaþtýðýnýz takdirde bunu kullanabilirsiniz.

umsds12.gz : Adýndan tahmin edilebildiði gibi 1.2'lik disket sürücüler için UMSDOS dosya sistemini içeren kurulum disketidir.

tty12.gz : Yine adýndan anlaþýldýðý 1.2 sürücüler için terminal görünüþlü kurum disketidir. tty144.gz için önerilenler 1.2 için de geçerlidir.

RAWRITE.EXE : Bu DOS programý bir dosyanýn içerisindeki doðrudan diskete yazar. Bunu yine bootdisk ve rootdisk görüntülerini diskete kaydetmekte kullanacaksýnýz. Bu programýn da install dizini altýnda yada util dizini altýnda olmasý muhtemeldir.

rawrite.exe : Bu programý DOS üzerinden bootdisk ve rootdisk oluþturmak için kullanmanýz gerekecektir. Eðer yakýnýnýzda disket sürücüsü olan bir linux varsa dd komutunu kullanarak görüntü dosyalarýný diskete kaydedebilirsiniz. Nasýl yapýlacaðýný dokümanlara (man) bakarak ya da bilen birine sorarak
öðrenebilirisiniz.

slakware/a1* slakware/a2* slakware/a3 ve slakware/a4 dizinleri altýndaki
dosyalar Slackware daðýtýmýnda``a'' setinin dosyalarýdýr ve kurulum için
gereklidir. Daha sonra bunlarý yükleme için disketlere kopyalayacaksýnýz.
(yada sabit diskinizden de kurabilirsiniz) Unutmamanýz gereken bir þey var
ki o da ; dosyalarý ait olduklarý dizinlerde tutmalýsýnýz.

Bu dosyalarý ftp ile çekerken eksik almamaya dikkat edin. ``mget *.*''
þeklinde almak yerine ``mget * '' almak gerekir.

3.4.2 Kurulum Metodu

Slackware daðýtýmý size çok çeþitli yükleme alternatifi sunar. En popüler
yükeleme sistemi sabit disk üzerinden yüklemedir. Yine popüler olan diðer
bir yükleme þekli ise disketlerle yüklemedir.

Ayrýca Slackware'i; TCP/IP networku altýnda NFS ile bindirerek (mount) de
yapabilirsiniz. Bunun nasýl yapýlabileceði bu dokümanýnýn kapsamý dýþýnda
tutulmaktadýr. Bu nedenle bir baþka ``NASIL''dokümanýnda kapsamlý anlatýlmaktadýr.

Þimdi ilk olarak nasýl boot ve root disketlerinin hazýrlanacaðý anlatýlacak. Ardýnda sabit diskten yada disketten yükleme için neleri hazýr etmeniz gerekeceðini anlatacaðýz.

3.4.2.1 Boot ve Root Disketlerini Hazýrlama

Ne tür yükleme yaparaksanýz yapýn (Disketlerden* sabit diskten* NFS üzerinden) ilk olarak indirdiðiniz rootdisk ve bootdisk görüntülerinden rootdisk ve bootdisk oluþturmanýz gerekecek. Bunun için RAWRITE.exe dosyasýný kullanacaksýnýz.

RAWRITE.EXE ile görüntü programlarýný diskete yazmak için formatlý 2 diskete ihtiyacýnýz olacak. Disketler üzerinde hatalý sektörlerin olmamasý için yeni disketler kullanmanýz iyi olur. Her þey hazýr olunca;

C:>RAWRITE

komutunu verin. Size yazýlacak dosyayý ve nereye yazýlacagýný soracaktýr.
Burada yazýlacak dosyanýn ismini (örnek olarak BARE.GZ) ve sürücünüzün
ismini (örneðin A gireceksiniz. Bundan sonra seçtiðiniz dosya blok blok
diskete yazýlacak. Bu iþlemi bootdisk'i oluþturduktan sonra rootdisk (örnek color.gz) için de tekrarlýyacaksýnýz. Bir de unutmanýz gereken bir konu var - rawrite iþleminden sonra bu iki disket DOS tarafýndan okunamayacaktýr. DOS'ta böyle bir hatayla karþýlaþýrsaýz þaþýrýp panik yapmayýn.

3.4.2.2 Harddiskten Yükeleme Ýçin Yapýlmasý Gerekenler

Eðer sabit üzerinden kurulumu düþünüyorsanýz (ki diskete göre çok daha
hýzlý ve güvenilir olacaktýr) diskinizde bir MS-DOS bölümü olmalýdýr. (Yani makinanýzda MSDOS iþletim sistemi olmalý)

Not: Eðer slackware'i MSDOS bölümünden yüklemeyi düþünüyorsanýz*
disk bölümünüzün DoubleSpace* Stacker yada bunlara benzer bir disk
sýkýþtýrma programý ile sýkýþtýrýlmýþ olmamasý gereklidir. Þu an için Linux sýkýþtýrýlmýþ MS-DOS bölümlerini okuyamýyor.

Dosyalarý sabit diske kopyalamak için bir dizin yaratýn.

C:>MKDIR SLACKWAR

Bu dizin altýnda A1* A2 gibi kuracaðýnýz setler için altdizinler açmanýz gerekiyor. Bu altdizinlerin altýna o dizinde bulunmasý gereken dosyalarý kopyalamalý* ya da ftp ile indirmelisiniz.

Þimdi dosyalarý yükleme için hazýrsýnýz. ``Dosyalarý Yükleme'' bölümüne atlayabilirsiniz.

3.4.2.3 Disketlerden Yükleme

Eðer Slackware'i sabit disk yerine disketlerden yüklemek istiyorsanýz indirdiðiniz her Slackware disketi için bir boþ* formatlý* high-density diskete ihityacýnýz olacak.

A seti (A1 den A4) hem 3.5'luk hem de 5.25'lik disketelere konabilmesine raðmen diðer setleri 3.5'luk disketler üzerinde olmak zorundadýr. Eðer sadece 5.25 disket sürücünüz varsa ya birinden 3.5'luk sürücü ödünç alýn ya da bir önceki bölümde anlatýlan sabit diskten yüklemeyi uygulayýn.

Diskeleri oluþturmak için yapmanýz gereken sadece Slackware dizininden
disketlere kopyalama yapmak. Bunu dos'taki copy komutu ile

C:>COPY A1* A:

þeklinde yapabilirsiniz. Bu komutla A1 altýnda bulunan tüm dosyalarý diskete kopyalamýþ oldunuz. Bu iþlemi yüklenmesi gereken ya da yüklenmesini istediðiniz tüm setler için tekrarlamanýz gerekecek.

Bu dosyalar üzerinde deðiþiklik ya da herhangi bir iþlem yapmanýz gerekmiyor. Sadece yapmanýz gereken onlarý DOS disketlerine kopyalamanýz. Slackware kurulumu sýrasýnda bunlar sizin kullanacaðýnýz þekle otamatik olarak getirilecektir.

4. Yazýlýmý Kurmak

Bu bölümde sisteminizi Slackware kurmak için nasýl hazýrlayacaðýnýz ve nasýl kurulum yapacaðýnýzý anlatacaðýz.

4.1. Yeniden Bölmeleme (Repartitioning)

Birçok sistemde* sabit sürücü MS-DOS* OS/2* vb. için önceden bölümlere
adanmýþtýr. Bu bölümleri Linux'a yer açmak için yeniden boyutlandýrmalýsýnýz.

NOT: Eðer umsdos rootdisklerinden birisini kullanýyorsanýz* Slackware'i
MS-DOS bölümünüzde bir dizine kurabilirsiz. (Bu MS-DOS bölümünden kurulum
yapmaktan farklýdýr.) Bu durumda* MS-DOS bölümünde bir dizinin Linux
dosyasistemi gibi davranmasýný saðlayan "UMSDOS dosyasistemi"'ni kullanýrsýnýz. Böylece* sürücünüzü yeniden bölmelemeniz gerekmez.

Bu metodu kullanmayý sadece* sürücünüzde dört bölme varsa ve yeniden
bölmeleme dert yaratýyorsa öneriyorum. Ya da Slackware'i* yeniden bölmelemeden önce denemek istiyorsanýz bu iyi bir yöntemdir. Ancak birçok
durumda burada anlatýldýðý gibi yeniden bölümlemelisiniz. Eðer UMSDOS
kullanmayý planlýyorsanýz* tek baþýnasýnýz - burada detayýyla anlatýlmayacaktýr. Þu andan itibaren UMSDOS kullanmadýðýnýzý ve yeniden bölümlendirme yapacaðýnýzý varsayýyoruz.

Bölme* sabit sürücünüzün bir iþletim sisteminin kullanýmý için ayrýlmýþ bölümüdür. Eðer sadece MS-DOS kuruluysa* sabit sürücünüzde büyük ihtimalle
tek bölme* tamamiyle MS-DOS* vardýr. Bunula birlikte Linux kullanmak için
sürücünüzü yeniden bölümle meniz gerekecek* öyleki MS-DOS için bir * Linux
için bir (veya daha fazla) bölümünüz olsun.

Bölmeler üç çeþittir: birincil* geniþletilmiþ* ve mantýksal. Kýsaca açýklarsak* birincil bölmeler sürücünüzdeki dört ana bölmeden biridir. Eðer bir sürücüde dörtten fazla bölmeye sahip olmak istiyorsanýz birçok mantýksal bölme içerebilen geni bölme yaratmanýz gerekiyor. Verileri doðrudan geniþletilmiþ bölme üzerinde saklayamazsýnýz---sadece mantýksal bölmeler için kutu olarak kullanýlýrlar. Bilgi sadece birincil ve mantýksal bölmeler üzerinde saklanabilir.

Baþka bir þekilde açýklarsak* birçok kiþi sadece birincil bölmeler kullanýr. Bununla birlikte eðer sürücü üzerinde dörtten fazla bölmeye ihtiyacýnýz varsa geni bölme yaratýrsýnýz. Logical bölmeler daha sonra geniþletilmiþ bölmenin üzerinde yaratýlýr ve böylece her sürücü için dörtten fazla bölmeniz olur.

Bu arada Linux'u sisteminizdeki ikinci bir sürcüye kolaylýkla kurabilirsiniz. Sadece* Linux bölmeleri yaratýrken aþaðýda detaylý þekilde anlatýldýðý gibi uygun aygýt ismini belirtmeniz yeterlidir.

Sürücünüzü yeniden bölmelemeye dönersek: Bölmeleri yeniden boyutlandýrmayla ilgili sorun bölmelerdeki verileri silmeden bu iþi kolayca yapmanýn bir yolu olmayýþýdýr. Bu sebeple sisteminizin tümden yedeðini almanýz gerekecek. Bir bölmeyi yeniden bo yutlandýrmak için basitce bölmeyi (veya bölmeleri) siler ver daha küçük boyutlarla yeniden yaratýrýz.

NOT: MS-DOS için FIPS isimli* diskteki bilgilere zarar vermeyen bir disk yeniden bölmeleyicisi mevcut. sunsite.unc.edu'da /pub/Linux/system/Install dizininde bulabilirsiniz. FIPS* bir disk optimizer (Norton Speed Disk vb.) ve biraz þansla MS-DOS bölmelerinizi üzeri ndeki verileri yoketmeden boyutlandýrabilmelisiniz. Yine de bunu denemeden önce sisteminizin tümden yedeðini almanýz önerilir.

Eðer FIPS kullanmýyorsanýz* bölmeleri deðiþtirmenin klasik yolu FDISK programýdýr. Örneðin* MS-DOS'a adanmýþ 80 meg sabit sürücünüz olduðunu
varsayalým. bunu ikiye bölmek istiyorsunuz---40 meg MS-DOS* 40 meg Linux
için. Bunu yapmak için* MS-DOS altýnda FDISK'i çalýþtýrýr* 80 meg MS-DOS
bölmesini siler ve onun yerine 40 meg MS-DOS bölmesi yaratýrsýnýz. Daha
sonra yeni bölmeyi formatlayabilir* yedeklerden MS-DOS yazýlýmlarýný yeniden kurarsýnýz. Sürücü üzerinde 40 meg boþ kaldý. Daha sonra Linux bölümünü sürücünün kullanýlmayan alanýnda yaratýrsýnýz.

Kýsaca MS-DOS bölmelerini FDISK ile yeniden boyutlandýrmak için :

1. Sisteminizin tümden yedeðimi alýn.

2. FORMAT /S A:

komutunu kullanarak MS-DOS açýlýþ disketi yaratýn.

3. FDISK.EXE* FORMAT.COM ve diðer iþinize yarayacak dosyalarý (Örneðin sisteminizi yedekten eski haline getirecek yardýmcý programlar) bu diskete kopyalayýn.

4. Sisteminizi bu disketten açýn.

5. FDISK'i deðiþtirmek istediðiniz sürücüyü belirterek (mesela C: veya D çalýþtýrýn.

6. FDISK menü seçeneklerini kullanarak boyutlandýrmak istediðiniz bölmeleri silin. Bu etkilenen bölmeler üzerindeki tüm verileri yok edecektir.

7. FDISK menü seçeneklerini kullanarak bu bölmeleri daha küçük boyutlarla yeniden yaratýn.

8. FDISK'den çýkýn ve yeni bölmeleri FORMAT komutunu kullanrak yeniden formatlatýn.

9. Orjinal dosyalarý yedekten geri yükleyin.

MS-DOS FDISK size "mantýksal DOS sürücüsü" yaratma seçeneði verecektir.
Logical DOS sürücüsü yalnýzca sabit sürücünüz üzerinde bir mantýksal bölmedir. Linux'ý mantýksal bölme üzerine kurabilirsiniz ama o mantýksal bölmeyi MS-DOS FDISk ile yaratmak istemiyorsunuz. O zaman* eðer þu an için bir mantýksal DOS sürücüsü kullanýyor* ve onun yerine Linux kurmak istiyorsanýz* mantýksal sürücüyü MS-DOS FDISK ile silmeli ve (daha sonra) yerine Linux için mantýksal partition yaratmalýsýnýz.

OS/2 ve diðer iþletim sistemleri için kullnýlan mekanizmada benzerdir. Detaylar için o iþletim sistemleriyle ilgili dökümanlara bakýnýz.

4.2. Linux için bölmeler yaratmak

Sürücünüzü yeniden bölmelendirdikten sonra Linux için bölmeler yaratmanýz
gerekir. Bunun nasýl yapýlacaðýný açýklamadan once* Linux altýnda bölmeler ve dosyasistemleri hakkýnda konuþacaðýz.

4.2.1. Dosyasistemleri ve takas alaný (swap space)

Linux* Linux yazýlýmýnýn kendisini tutacak olan kök dosyasistemi için* en az bir bölme ister.

Dosyasistemini Linux için formatlanmýþ bir bölme olarak düþünebilirsiniz. Dosya sistemleri dosyalrý tutmak için kullanýlýr. Her sistem en azýndan kök dosyasistemine sahip olmalýdýr. Ancak birçok kullanýcý birden fazla dosyasistemi kullanmayý tercih eder - dizin aðacýnýn her önemli bölümü için bir tane. Örneðin* /usr dizini altýndaki dosyalarý tutmak için ayrý bir dosyasistemi yaratmak isteyebilirsiniz. (UNIX sistemlerinde dizinleri belirtmek için MS-DOS'da kullanýlan ters bölü "\" yerine bölü "/" kullanýlýr) Bu durumda hem root dosyasistemi hem de /usr dosyasisteminiz olur.

Her dosyasistemi kendine ait bir bölme ister. Bundan dolayý* root ve /usr
dosyasistemlerinin ikisinide kullanýyorsanýz* iki Linux bölmesi yaratmanýz gerekecek.

Ek olarak birçok kullanýcý sanal hafýza olarak kullanýlan takas bölmesi yaratýr. EÐer makinanýzda 4 megabyte hafýza ve 10 megabyte takas bölmesi varsa Linux söz konusu olduðunda 14 megabyte sanal hafýzanýz vardýr.

Takas alaný kullanýrken* bir seferde daha fazla uygulama çalýþmanýzý saðlayacak þekilde Linux kullanýlmayan sayfalarý hafýzadan diske taþýr. Ancak* takas iþlemi genelde yavaþ olduðundan gerçek fiziksel hafýzanýn yerini dolduramaz. Ama çok fazla hafýza isteyen uygulamalar (X Window System gibi) eðer yeteri kadar fiziksel hafýzanýz yoksa takas alanýna bel baðlar.

Neredeyse tüm Linux kullanýcýlarý takas bölmesi kullanýr. Eðer 4 megabyte veya daha az hafýzanýz varsa* takas alaný yazýlýmý kurmak için gereklidir. Çok miktarda fiziksel hafýzanýz olmadýðý sürece takas bölmesi yaratmanýzý þiddetle öneriyoruz.

Takas bölmenizin boyutu ne kadar sanal belleðe ihtiyacýnýz olduðuna baðlýdýr. Genelde toplam olarak 16 megabyte sanal belleðiniz olmasý önerilir. Bundan dolayý* eðer 8 meg fiziksel hafýzanýz varsa 8 megabyte takas bölmesi yaratmak isteyebilirsiniz. Ancak takas bölmeleri 128 megabytedan daha büyük olamaz. Eðer 128 megabytadan daha büyük takas alaný gerekiyorsa birden fazla takas bölmesi yaratmalýsýnýz. Toplam 16 tane takas bölmeniz olabilir.

4.2.2. Kurulum disketinden açýlýþ

4.2.2.1 Donaným parametrelerini belirtme

Ýlk adým Slackware bootdiskden açýlýþ yapmaktýr. Sistem açýldýktan sonra þu mesajý göreceksiniz:


Welcome to the Slackware Linux 2.0.0 Bootkernel disk!
Burada Linux çekirdeðini yüklemeden önce* SCSI denetleyicinizin IRQ * hafýza adresi veya sürücü özellikleri gibi çeþitli donaným parametrelerini belirtme hakkýna sahipsiniz. Bu Linux'ýn SCSI denetleyicinizi veya sabit sürücü özelliklerini tanýyamamasý gibi durumlarda gereklidir.

Gerçekte* birçok BIOS-suz SCSI denetleyici yükleme sýrasýnda port adresini
ve IRQ'yu belirtmenizi ister. Benzer þekilde IBM PS/1* ThinkPad ve ValuePoint makinalarý sürücü özelliklerini CMOS'da saklamaz Bunu yükleme esnasýnda belirtmelisiniz.

Çekirdeði özel parametre girmede yüklemeyi denemek isterseniz açýlýþ isteminde (boot prompt) sadece enter tuþuna basýn.

Sistem boot ederken mesajlarý izleyin. Eðer bir SCSI denetleyiciniz varsa*
bulunan SCSI host listesini görmelisiniz. Eðer*

SCSI: 0 hosts

mesajýný görürseniz SCSI denetleyiciniz bulunamamýþ demektir ve bu durumda
aþaðýdaki iþlemleri uygulamalýsýnýz.

Diðer yandan* herþey yolunda giderse ve donanýmýnýz tanýnmýþ gözüküyorsa
"Rootdisk'i yükleme" bölümüme geçebilirsiniz.

Donaným bulmaya zorlamak için uygun parametreleri aþaðýdaki sözdizimini
kullanarak açýlýþ isteminde girmelisiniz:

ramdisk <parameters...>

Mevcut olan parametrelerden en yaygýn olan birkaçý söyle:

* silindir* kafa* sektör sürücü özelliklerini belirtin. IBM PS/1* ValuePoint ve ThinkPad gibi sistemler için gereklidir. Örneðin* eðer sürücünüzde 683 silindir* 16 kafa ve her iz için 32 sektör varsa

ramdisk hd=3D683*16*32

* memddr*irq BIOS-suz Future Domain TMC-8xx SCSI denetleyici için adres ve IRQ belirtin. Örneðin*

ramdisk tmc8xx=3D0xca000*5

16'lýk sistemde verilen deðerler için 0x öneki kullanýlmalýdýr. Bu sonraki
tüm seçenekler için geçerlidir.

* memaddr*irq BIOS-suz Seagate ST0-2 denetleyici için adres ve IRQ belirtin.

* memaddr*irq BIOS-suz Trantor T128B denetleyici için adres ve IRQ belirtin.

* port*irq*dma Genel NCR5380 denetleyici için port*IRQ ve DMA belirtin.

* port*irq*scsi_id*1 BIOS-suz AIC-6260 denetleyici için port* IRQ ve SCCI ID belirtin. Bu Adapted 1510* 152x ve SoundBlaster-SCSI denetleyicilerini kapsar.

Bunlarýn tümü için* "ramdisk" ve ardýndan kullanmak istediðiniz parametreleri girmelisiniz.

Eðer bu yükleme seçenekleri hakkýnda sorularýnýz varsa lütfen herhangi bir Linux FTP arþivinde (veya bu dokumaný aldýðýnýz yerde) yer alan Linux
SCSI-Nasýl dosyasýný okuyunuz. SCSI Nasýl'da Linux SCSI uyumluluðu çok
daha detaylý þekilde açýklanmýþtýr.

4.2.2.2. Rootdisk'i yükleme

Kernel'i boot ettikten sonra* Slackware root disk'ini girmeniz istenecek:

Please remove the boot kernel disk fropm your floppy drive*
insert a disk to be loaded into ramdisk* and press
[enter] to continue.

Bu noktada bootdiski sürücüden çýkarmalý ve rootdiski yerleþtirmelisiniz. Devam etmek için enter tuþuna basýn.

Rootdisk hafizaya yuklenecek ve sisteme giriþ istemcisiyle karþýlaþacaksýnýz. "root" olarak sisteme girin.

slackware login: root
#