Sabit Disk Üzerinde Linux Ýçin Yer Açmak

Linux iþletim sistemini yüklemek için sabit diskiniz üzerinde Linux için bir miktar yer ayýrmak zorundasýnýz. Herhangi bir sabit disk bir iþletim sisteminde kullanýlabilmesi için ilk olarak bölümlere (partition) ayrýlýr. Daha sonra bu bölümler iþletim sistemine uygun þekilde biçemlenir. Linux iþletim sistemi kendi disk biçemini (ext2) kullanýr. En yüksek verimi sabit disk üzerinde, kendi bölümünde, kendi disk biçemi altýnda çalýþtýðý zaman verebilir. Eðer ayrý bir bölümlendirme yapýlamýyorsa, tavsiye edilmese bile MS-DOS biçemli bir disk üzerinde de Linux kurulabilir (UMSDOS) ancak bu sistemin performansý diðerine göre oldukça düþük olacaktýr. Bu belgenin geriye kalan tüm kýsýmlarýnda bilgisayarýnýza Linux yüklemek için sabit disk üzerinde Linux'a özgü bir bölüm ayrýlacaðý ve bu bölüme yükleneceði kabul edilecektir. MS-DOS biçemli bir disk hiyerarþisi altýna Linux kurmak için UMSDOS-HOWTO belgesinden yararlanabilirsiniz. Eðer bilgisayarýnýzý bir süredir kullanýyorsanýz, büyük bir ihtimalle sabit diskinizin tümünü kullandýðýnýz iþletim sistemi için ayrýmýþ durumdasýnýzdýr. MS-DOS kullanýyorsanýz diskiniz bir (sadece CSmile veya birden fazla (C: D: ..) bölüme ayrýlmýþ durumda olabilir. MS-DOS altýnda bir disk üzerinde en fazla 4 temel bölüm olabilir (primary partition). Eðer daha fazla bölüme ihtiyaç varsa temel bölümlerden biri geniþletilmiþ bir bölüm olarak ayrýlýr (extended partition) ve bu bölüm üzerinde mantýksal bölümler ayrýlýr (logical partitions).

Bilgisayarýnýzda birden fazla bölüm varsa bir bölümü boþaltýp bu bölümü Linux için ayýrabilirsiniz. Eðer tek bölümünüz varsa, veya mevcut bölümlerinizden birini tümüyle harcamak istemiyorsanýz diskinizi yeniden bölümlemeniz gerekecektir. Klasik olarak bu durumda bölmek istediðiniz bölümdeki yazýlýmlarýn yedeðini almanýz, daha sonra MS-DOS altýnda fdisk yazýlýmý yardýmý ile sözkonusu bölümü silmeniz, yeni boyutu ile yeniden yaratmanýz, bu bölümü format komutu ile biçemlemeniz ve yedeðini aldýðýnýz yazýlýmlarý yeniden yerleþtirmeniz gerekecektir.

Bazý yazýlýmlar mevcut bölümünüzü iki parçaya ayýrabilirler. Örnek olarak fips bu amaçla kullanýlan bir yazýlýmdýr. (Diskiniz üzerinde iþlem yapan her yazýlým az da olsa disk üzerindeki bilgilere zarar verme riski taþýr. Bu tür yazýlýmlar ile çalýþmadan önce önemli olduðunu düþündüðünüz bilgilerin yedeðini almaya özen gösterin). fips, defrag programý kullanýldýktan sonra bölümünüzü sizin belirleyeceðiniz boyutlarda iki bölüme ayýrabilir.

Eðer bilgisayaranýzý yeni alýyorsanýz veya yeni bir disk alýyorsanýz, bu diskin tamamýný veya bir bölümünü Linux için kullanabilirsiniz. Bu amaçla diskinizde sadece Linux kullanmak istemediðiniz bölümleri ayýrmanýz (ve gerisini boþ býrakmanýz) yeterlidir. Linux bölümlerinin Linux altýndan biçemlenmesi gerekecektir.

Linux sabit disk üzerinde bir bölümden fazlasýný kullanabilir. Özel olarak normal dosyalarýn yazýlmadýðý, hafýza gereken iþler sýrasýnda geçici bir alan olmasý amacýyla Linux bir takas alanýna (swap space) ihtiyaç duyar. Bu takas alaný için en verimlisi sadece takas iþlemi için ayrýlmýþ küçük bir disk bölümü yaratmaktýr.

Yoðun olarak Linux kullanan yerler için standart olarak daðýtýmdan gelen iþletim sistemini ayrý bir bölüme yüklemeleri kullanýcý alanlarý (/home) ve sonradan yüklenen yazýlýmlar (/usr/local) için ayrý bir alan ayýrmalarý tavsiye edilebilir. Bu sayede, iþletim sistemi güncellemek son derece kolaylaþýr, yeni iþletim sistemi yüklerken sadece iþletim sisteminin bulunduðu bölüm üzerinde iþlem yapýlýr ve bu sayede kullanýcý alanlarýnýn veya sonradan (daðýtým dýþý) yüklenen yazýlýmlarýn zarar görmeleri engellenebilir.

Her bir bölüm için ne kadar yer ayrýlacaðý hakkýnda çok þey yazýlmýþtýr. Ne var ki yazýlanlarýn birçoðu sabit disklerin nadiren 200 Mbyte sýnýrýný geçtiði günlerden kalmaktadýr. Linux'un kaplayacaðý alan, hangi paketleri kullanacaðýnýza çok baðlýdýr. Kabaca her disketin 2-3 Mbyte arasýnda yer kaplayacaðýný düþünerek, yüklemek istediðiniz disketleri hesaplayarak kaba bir tablo çýkarabilirsiniz. Tecrübeli bir Linux kullanýcýsý hangi yazýlýmlarý kullanýp hangilerini kullanmadýðýný daha iyi belirleyebilecek durumda olacaktýr. Dolayýsý ile yeni bir kullanýcý ortalama olarak 200 - 300 Mbyte kadar bir yer ayýrmak isteyecektir. Bu, günümüzün disk kapasiteleri düþünülünce o kadar büyük bir alan deðildir.

Takas alaný konusunda da çok þey yazýlmýþtýr. Birçok kaynak takas bölümü için ayrýlmasý gereken alanýnýn gerçek hafýzanýn 2 katýnýn biraz fazlasý olarak kabul etmektedir. Pratikte 64-1000 Mbyte arasýnda bir alan fazlasýyla yeterli kalmaktadýr. Ancak takas bölmeleri 2 gigabaytdan daha büyük olamaz. Eðer 2 gigabaytdan daha büyük takas alaný gerekiyorsa birden fazla takas bölmesi yaratmalýsýnýz. Toplam 16 tane takas bölmeniz olabilir.

Takas alaný kullanýrken, bir seferde daha fazla uygulama çalýþmanýzý saðlayacak þekilde Linux kullanýlmayan sayfalarý hafýzadan diske taþýr. Ancak, takas iþlemi genelde yavaþ olduðundan gerçek fiziksel hafýzanýn yerini dolduramaz. Ama çok fazla hafýza isteyen uygulamalar (X Pencere System gibi) eðer yeteri kadar fiziksel hafýzanýz yoksa takas alanýna bel baðlar.

Tercih olarak, 20 GByte'lýk bir disk üzerinde

Linux nedir denemek isteyen bir kiþi için

Bölüm 1: DOS 1 Gbyte
Bölüm 2: Linux 2 Gbyte
Bölüm 3: Linux 'swap' bölümü 128 Mbyte

Ýþinde arada sýrada Linux kullanan birisi için

Bölüm 1: DOS 4 GByte
Bölüm 2: Linux 4 GByte
Bölüm 3: Linux takas bölümü 256 MByte
Bölüm 4: DOS (DOS altýnda D: olarak gözükecek) 4 MByte

Internet üzerinde sadece Linux kullanýlan bir bilgisayar için

Bölüm 1: Linux 1 GByte
Bölüm 2: Linux takas bölümü 1 GByte
Bölüm 3: Linux /usr 4 GByte
Bölüm 4: Linux /home 6 GByte