Tarihçe

Debian daðýtýmý 1993 yýlýnda Ian Murdock tarafýndan bulunmuþtur. Ian Murdock o zamanlarda Debian Manifesto adý altýnda tamamen Linux ve GNU ruhuna baðlý kalarak bu felsefeyi oluþturmuþtur. Kendisi o zamanlar Purdue Üniversitesinde öðrenciydii. “Debian” isminin ortaya çýkmasý gene Ian Murdock'ýn o zamanki hayatýndan bir yansýmadýr. O dönemde kýz arkadaþý olan (þimdiki eþi) DEBra'nýn DEB kýsmý ve kendi adý IAN kýsýmlarýnýn birleþmesiyle doðmuþtur.

Debian Projesi ilk baþlarda yavaþ adýmlarla ilerlemiþtir. 1994 ve 1995 yýllarýnda 0.9x sürümü çýkmýþ, diðer mimarilere olan destek portlarý 1995 yýlýnda oluþturulmaya baþlanmýþtýr. 1.x sürümü 1996 yýlýnda duyurulmuþtur. 1998 yýlýnda glibc tabanlý ilk Debian çýkmýþtýr. Bundan sonra çýkan 2.x sürümleri daha fazla port ve paket içermeye baþlamýþtýr. Bu süreç içerisinde APT geliþtirilmiþ ve desteklenen mimari sayýsý artmýþtýr. 1999 yýlýnda ilk debian tabanlý daðýtýmlar oluþmaya baþlamýþ ve bu anlamda geniþlemeye baþlamýþtýr.

2000 yýlýnda debian projesi farklý bir yönde paket yönetimine geçmiþtir. Testing adý altýnda oluþturulan depolarda önemli deðiþiklikler yapýlmaya baþlanmýþ, böylelikle kararlý sürüm oluþana kadar geliþtiricilerin paketler üzerinde yapacaklarý testler için platform oluþturulmuþtur. Debian 2002 yýlýnda duyurduðu Woody kod isimli kararlý sürümüyle 5 farklý mimariye verdiði destekle depolarýndaki paket sayýsýný ikiye katlamýþtýr. 16 Aðustos 2003 yýlýnda 10. yýlýný kutlayan Debian Projesi, 06 Haziran 2005 tarihinde son kararlý sürümü (3.1) kod ismiyle Sarge olarak duyurmuþtur.


Debian Sürümleri

Geçtiðimiz 12 yýla bakarsak Debian Projesinin ürettiði sürümler ve akýþý þu þekildedir.

1. 3.1 – Sarge , 06 Haziran 2005
2. 3.0 – Woody , 19 Temmuz 2002
3. 2.2 – Potato , 15 Aðustos 2000
4. 2.1 – Slink , 09 Mart 1999
5. 2.0 – Hamm , 24 Temmuz 1998
6. 1.3 – Bo , 02 Haziran 1997
7. 1.2 – Rex , 12 Aralýk 1996
8. 1.1 – Buzz , 17 Temmuz 1996



Debian Sürümlerinin Kod Isimleri

Toy Story 1995 yýlýnda Pixar Stüdyo tarafýndan üretilmiþ ilk bilgisayar destekli animasyon filmidir. Debian ile ilgisini soracak olursanýz; Debian Projesi çýkardýðý tüm sürümlerde bu animasyon filmindeki karakterlerin ismini kullanýr.

Mesela Buzz olarak geçen ve Tim Allen'ýn seslendirdiði karakter yeni bir plastik oyuncaktýr. Debian'ýn ilk daðýtýmýnýn adýdýr. Ayný þekilde Hamm akýllý domuzcuktan bir kumbaranýn ismidir. Slinky ise gene filmdeki bir köpeðin ismidir. Potato patates kafalý bir oyuncaðý ifade ederken, Woody ise Tom Hanks'in seslendirdiði eski batýdan bir þeriftir. Debian'ýn son kararlý sürümü Sarge ise plastik oyuncak askerlerden oluþan bir ordunun baþýnda olan komutandýr. Genellikle diðer oyuncak arkadaþlarýna yardým eder.

Burada Debian iyi ve koruyucu karakterleri isim olarak kullanmaktadýr. Yukarýdaki kullanýlmýþ kararlý sürümlerin kod isimlerinin film içerisindeki iþlevleri hep iyidir. Buna bir diðer örnek, Debian Kararsýz sürümün devamlý adý olan Sid, film içerisinde herþeyi bozan, karýþtýran bir iþleve sahip bir karakterin adýdýr. Bu da kararsýz sürümden yüklenecek bir paketi anlatmak için güzel bir seçim.


Kararlý Sürümün Oluþmasý ve Depolarýn Iþlevleri

Debian Projesinin çok nitelikli ve güzel iþleyen bir depo yapýsý vardýr. Burada ulaþýlan son nokta Kararlý (Stable) sürümdür. Bir paket ilk oluþturulduðunda denenmek üzere Kararsýz (Unstable) depoya gönderilir. Burada bir üst depo experimental olarak adlandýrýlan ve kararsýz sürüme bile geçmeden buraya gelen paketlerin test edildiði yerdir. Bazý .deb paketleri kararsýz sürüm yerine önce experimental olarak adlandýrýlan depoya girer. Kararsýz ve Experimental depolara girmiþ bir paketin denenmesindeki en önemli amaç Debian Projesinin desteklediði tüm mimarilere destek verir hale getirilmesidir. Bu süreç içerisinde ilgili paket hem kendini oluþturan kiþi tarafýndan hem de debian geliþtiricileri tarafýndan yoðun þekilde test edilir. Paketin her açýdan yeterliliðe sahip olduðu kanaatine varýldýktan sonra Testing isimli depoya aktarýmý yapýlýr.

Testing deposunda da ayný þekilde Kararsýz ve Experimental sürümde olduðu gibi paketin yeterliliði sýnanýr ve tüm testleri yapýlýr. Defalarca gözden geçirilir. Bir paketin testing depoda kalmasý daha uzun bir süre alacaktýr. Çünkü burada paketin her ne kadar yeterliliði onaylansa da mimariyi oluþturan diðer paketlerle baðýmlýlýðý uzunca bir süre test edilir. Tabi esas önemli nedeni ise bu deponun bir sonraki aktarýlacaðý yerin Kararlý (Stable) depo olmasýdýr. Daha doðrusu Testing deposundaki tüm paketlerin baðýmlýlýk ve diðer mimarilere verdiði destek tam olduðunda, Testing deposu Kararlý (Stable) sürüm olarak duyurulur. Kararsýz depo Testinge kaydýrýlýr ve bu süreç bu þekilde devam eder.



Kararlý Sürüm

Yönetimsel iþleve sahip sunucularda veya kurulacak belirli hizmetlerin (ftp,http,mail vs.) iþlemlerini yürütecek olan makinelerde önemle tavsiye edilen, yukarýda bahsedildiði gibi uzun testler sonucu kararlý sürüme ulaþmýþ paketlerden oluþur.


Testing Sürüm

Kararlý sürüme göre daha güncel paketleri içeren, genelde yeterliliði belli bir noktaya kadar test edilmiþ sürümdür. Sunuculardan ziyade daha çok masaüstü ev kullanýcýlarýnýn raðbet edebileceði kararlý sürümden bir önceki sürümdür. Yukarýda bahsettiðimiz kararlý sürümün oluþmasý süreci içerisinde özellikle kararlý olacak sürüm dondurulduðunda ya da çýkmasý duyurulduðunda, çok daha kararlý hale gelmiþ paketleri barýndýrýyor olacak ve geçilmesinde çok daha az sorunla karþýlaþýlacaktýr.


Kararsýz Sürüm

Bu sürüm için bir garanti yoktur. Yukarýda belirttiðimiz süreç içerisinde bir paketin hemen hemen baþlangýç noktasýdýr. O yüzden baðýmlýlýklarý ve yeterliliði henüz tam anlamýyla test edilmemiþtir. Daha çok en son sürüm programlarý kullanmaya hevesli masaüstü kullanýcýlarý tarafýndan tercih edilir.

Bilinen Debian tabanlý daðýtýmlar (Alfabetik olarak sýralanmýþ)


* Adamantix
* APLINUX
* BenHur
* Corel Linux
* Debian JP
* DemoLinux
* Demudi
* Embedded Debian
* ESware Linux
* Euronode
* Floppix
* Gibraltar
* GNUstep LIVE CD
* Impi Linux
* Kanotix
* KNOPPIX
* Libranet
* Linspire
* Linex
* Linuxin
* Linux-YeS
* Linux Router Project
* MEPIS
* M.N.I.S. Linux
* Morphix
* PingOO
* Progeny Linux
* Prosa
* RAYS LX
* Stonegate
* Stormix Technologies' Storm Linux.
* TelemetryBox
* Ubuntu
* Xandros