Esmâü'l-Hüsna (Allah c.c nin Güzel isimleri) ve Anlamlari

[Dadaloglu]

ESMÂÜ'L-HÜSNA (ALLAH C.C 'nin GÜZEL İSİMLERİ)
Yaşadığımız dünya, felekler, yıldızlar, ay ve güneş birer âlemdir. Bütün bu âlemler bir ahenk içindedirler. Bu, Allah'ın Rab sıfatının bir tecellisidir. Dünyadaki düzenin kaidelerini koyup, varlıkları bir ahenk içinde yaşatma da Rab sıfatının gereğidir.
Doğmamız, büyümemiz, ölmemiz, insanlardâki yücelik, ahlâk, terbiye, kemal hep Rubûbiyet sıfatının yansımasındandır. Gözün görmesi, aklın ermesi, bütün iş ve hareketler, olma ve oluşma Rab sıfatının bir tecellisidir. Onsuz bir hareket ve düşünce yoktur.
Gerek Kur'ân-ı Kerîm'de gerek hâdis-i şeriflerde gecen birçok güzel ismi vardır. Aslında bu isimleri iki grupta ele almak mümkündür:
a) Hak Teâlâ'nın zatına mahsus bir özel isim olan "Allah" lâfz-ı şerifi Ondan başka bir varlık hakkında kullanılmamıştır. Kullanılması caiz değildir. Bu ismin tesniyesi (ikil siğası) ve çoğulu da yoktur. Bir başka dile tercüme edilemez, hiçbir kelime onun yerini tutamaz.

b) Allahu Teâlâ'nın ikinci gruba giren isimleri, sıfatlarından alınan isimlerdir. Ayet ve Hadislerde Cenâb-ı Hakk'ın pekçok güzel isminden bahsedilir. Bunlardan her biri O'nun sıfatları ile ilgili ve onlardan alınan isimlerdir. Rahman, Rahîm, Âlîm, Hâlik vs. gibi. Bu isimler bir başka dile tercüme edilebilir. Meselâ, Hâlik ismi, yaratan veya yaratıcı olarak söylenebilir. Müminin Allah hakkındaki inancı, O'nun zâtının mukâddes olduğu, diğer zat ve eşyâyâ benzemediği, yüce sıfatlarla sıfatlandığıdır. Allah kendisini Esmâü'l-Hüsnâ en güzel isimler ile isimlendirmiştir (el-A ‚râf, 7/180; el-Isrâ, 17/1 10; Tâhâ, 20/7; el-Haşr, 59/24). Doksan dokuz adet olan bu isimlerin basında "Allah gelir. Diğer isimlerin hiçbiri anlam ve içerik itibarıyla "Allah" isminin yerini alamaz. Bu nedenle, Islâm'a girecek kişi, "Lâ ilâhe Illâllah" der; "Lâ ilâhe illarahman" demez. Namaza başlarken, "Allahü Ekber"der; "Rahman Ekber" diyemez. Allahu Teâlâ'nın bütün isimleri güzeldir. Kur'an-ı Kerîm'de, "Allah'ın güzel isimleri vardır. O halde Allah'a o güzel isimlerle dua edin" (el-A'râf, 7/180);

"De ki: "Ister Allah deyip dua edin, ister Rahman deyip dua edin; hangisi ile dua ederseniz edin, onun güzel isimleri vardır " (el-Isrâ, 1 7/110) buyurulmuştur

Peygamber efendimiz de bir hadislerinde şöyle buyurmuştur: "Allahu Teâlâ'nın doksan dokuz ismi vardır. O isimleri kim ezberlerse (sayar, manasını anlar ve şuûruna ererse) cennete gider. şüphesiz, Allah tektir ve tek olmayı sever" (Buhârî, Daavât, 68). Allahu Teâlâ'nın isimleri doksandokuz isimden ibaret değildir. O'nun ayet ve Hadislerde gecen başka isimleri de vardır. Yalnız Tirmizî ve Ibn Mâce'de geçen bir hadiste bu doksandokuz isim teker teker sayılmıştır.

[Dadaloglu]

EL VELİYY : Sevdiği kullarının dostu yani Mü'minlere dost, yardım eden, destek veren anlamına gelir.

Cenab-ı Hak buyuruyor:
"Allah, iman edenlerin Veli'si'dir, Onları karanlıklardan nura çıkarır..." (Bakara, 257)

"Allah, iman edenlerin Veli'si'dir; kâfirlerin ise, velisi yoktur." (Muhammed, 11)
Kur'an-ı Kerim'de 13 yerde geçmektedir.

[Dadaloglu]

EL HAMÎD : Ancak kendisine hamdedilen, bütün varlığın diliyle yegane övülen yani Hamd edilen, övülen, övgüye layık bulunan, öven anlamına gelir.

Cenab-ı Hak buyuruyor:
"O'dur ki, onlar umutlarını kestikten sonra yağmuru indirir ve rahmetini serip-yayar. O, Veli'dir, Hamid'dir." (Şura, 28)
Hamid, hamd edilmeyi hakeden, hamda layık olandır. Çünkü O, vardı ve bütün varlıkları ve insanı yoktan var etti. Sonra iki üstün nimeti akıl ve hayatı insanda topladı. sonra ona sayısız nimetler verdi ve onu, bütün varlıklara üstün kıldı. Ona çalışma izni verdi. O halde Ondan başka kim hamd edilmeye hak eder? Kim O'nun kadar hamde layık olur? Hayır bütün övgüler ve hamdler sadece O'nadır, başkasına değil. Bütün bu minnet ve bağışlar başkasından değil sadece O'ndandır.

[Dadaloglu]

EL MUHSÎ : Sonsuzda olsa tek tek herşeyin sayısını bilen yani Her şeyin sayısını, teferruatıyla bilen anlamına gelir.

Cenab-ı Hak buyuruyor:
"(Allah) onların nezdinde olup bitenleri çepeçevre kuşatmış ve her şeyi bir bir saymıştır." (Cin, 28)
Muhsi, Hakk'ın her şeyi tek tek ve bütün ayrıntılarıyla bilmesi demektir.
Kul, Cenab-ı Allah'ın muhafazasını emrettiği hususların kendisindeki mevcudiyetini korumak için bu isme ihtiyacını hisseder.

[Dadaloglu]

EL MÜBDİÜ : Bütün varlıkları örneksiz ve maddesiz olarak ilk baştan yaratan yani Maddesiz ve örneksiz yaratıcı, yoktan yaratıp var eden anlamına gelir.

Cenab-ı Hak buyuruyor:
"Çünkü O, ilkin var eden, (sonra dirilterek) döndürecek olandır." (Buruc, 13)

"Yaratmayı başlatan, sonra onu iade edecek olan O'dur; bu O'na göre pek kolaydır. Göklerde ve yerde en yüce misal O'nundur. O, güçlü ve üstün olandır, hüküm ve hikmet sahibidir." (Rum, 27)

[Dadaloglu]

EL MUÎD : Varlıkları yok ettikten sonra tekrar yaratan yani Öldükten sonra tekrar dirilten anlamına gelir.

Cenab-ı Hak buyuruyor:
"Başlangıçta insanları yaratan O'dur. Mahşerde de yaratacak O'dur. "Allah'ın rahmetinin eserlerine bir bak: Arzı, ölümünün ardından nasıl diriltiyor! Şüphesiz O, ölüleri de mutlaka diriltecektir. O, her şeye kadirdir." (Rum, 50)
"Senin yeryüzünü kupkuru görmen de Allah'ın âyetlerindendir. Biz onun üzerine suyu indirdiğimiz zaman, harekete geçip kabarır. Ona can veren, elbette ölüleri de diriltir. O, her şeye kadirdir." (Fussilet, 39)
"Ey kâfirler! Siz ölü iken sizi dirilten Allah'ı nasıl inkâr ediyorsunuz? Sonra sizi öldürecek, tekrar sizi diriltecek ve sonunda O'na döndürüleceksiniz." (Bakara, 28)

[Dadaloglu]

EL MUHYÎ : Can bağışlayan, hayat ve sağlık veren yani Hayat veren, dirilten anlamına gelir.

Cenab-ı Hak buyuruyor:
"Şüphesiz biz diriltir ve öldürürüz. Dönüş de ancak bizedir." (Kaf, 43)
"Ve O, yaşatan ve öldürendir;"(Müminun, 80)
"Kendi yaratılışını unutarak bize karşı misal getirmeye kalkışıyor ve: "Şu çürümüş kemikleri kim diriltecek?" diyor. De ki: Onları ilk defa yaratmış olan diriltecek. Çünkü O, her türlü yaratmayı gayet iyi bilir." (Yasin,78-79)
"Şüphesiz O, ölüleri de mutlaka diriltecektir." (Rum, 50)
Hayatı yaratan, canlılığı meydan getiren, ölüleri dirilten, can veren ve canlandıran.
İnsanoğlu bugüne kadar bir tek canlı yaratamamıştır.
Meniye can veren, çekirdeği çiçeğe döndüren Allah (c.c.)dır. Toplumların dirilmesi Allah'ın elindedir. Rabbimizin diriliş kanunları vardır. Toplumların dirilişi için koyduğu kanunu "Bir toplum kendini değiştirmedikçe Allah o toplumu değiştirmez" (Rad,11)

[Dadaloglu]

EL MUMÎT : Canlı bir mahlukun ölümünü yaratan yani Öldüren, ölümü yaratan anlamına gelir.

Cenab-ı Hak buyuruyor:
"Nerede olursanız olun ölüm size ulaşır..." (Nisa, 78)
"Her canlı, ölümü tadar..." (Enbiya, 35)
"De ki: Sizin kendisinden kaçtığınız ölüm, muhakkak sizi bulacaktır..." ( Cuma, 8 )

Mümit, isim olarak Kur'an'da geçmez, fiil olarak geçer. Mümit, canlı varlıkları öldürendir. Allah ölüm ile sağlıklı ve güçlü olanların gücünü yok eder. O, her şeyi yaşatan ve öldüren, her şeye kadir olandır.

[Dadaloglu]

EL HAYY : Diri, herşeyi bilen, herşeye gücü yeten yani Her zaman diri anlamına gelir.

Cenab-ı Hak buyuruyor:
"Ölümsüz ve daima diri olan Allah'a güvenip dayan. " (Furkan, 58)
"Bütün yüzler, diri ve her şeye hakim olan Allah için eğilip boyun bükmüştü." (Taha, 111)
"O daima diridir." (Mümin, 65)
"Hay ve kayyûm olan Allah'tan başka ilâh yoktur." (Ali İmran, 2)
Hay, her yönleriyle tam bir hayata sahip olan demektir. İşitme, görme, güçlü ve irade sahibi olmanın yanında diğer zati sıfatlara da sahip olan ve eksiksiz bir hayatın bütün anlamlarını kendinde toplayan kimsedir.