Esmâü'l-Hüsna (Allah c.c nin Güzel isimleri) ve Anlamlari

[Dadaloglu]

ESMÂÜ'L-HÜSNA (ALLAH C.C 'nin GÜZEL İSİMLERİ)
Yaşadığımız dünya, felekler, yıldızlar, ay ve güneş birer âlemdir. Bütün bu âlemler bir ahenk içindedirler. Bu, Allah'ın Rab sıfatının bir tecellisidir. Dünyadaki düzenin kaidelerini koyup, varlıkları bir ahenk içinde yaşatma da Rab sıfatının gereğidir.
Doğmamız, büyümemiz, ölmemiz, insanlardâki yücelik, ahlâk, terbiye, kemal hep Rubûbiyet sıfatının yansımasındandır. Gözün görmesi, aklın ermesi, bütün iş ve hareketler, olma ve oluşma Rab sıfatının bir tecellisidir. Onsuz bir hareket ve düşünce yoktur.
Gerek Kur'ân-ı Kerîm'de gerek hâdis-i şeriflerde gecen birçok güzel ismi vardır. Aslında bu isimleri iki grupta ele almak mümkündür:
a) Hak Teâlâ'nın zatına mahsus bir özel isim olan "Allah" lâfz-ı şerifi Ondan başka bir varlık hakkında kullanılmamıştır. Kullanılması caiz değildir. Bu ismin tesniyesi (ikil siğası) ve çoğulu da yoktur. Bir başka dile tercüme edilemez, hiçbir kelime onun yerini tutamaz.

b) Allahu Teâlâ'nın ikinci gruba giren isimleri, sıfatlarından alınan isimlerdir. Ayet ve Hadislerde Cenâb-ı Hakk'ın pekçok güzel isminden bahsedilir. Bunlardan her biri O'nun sıfatları ile ilgili ve onlardan alınan isimlerdir. Rahman, Rahîm, Âlîm, Hâlik vs. gibi. Bu isimler bir başka dile tercüme edilebilir. Meselâ, Hâlik ismi, yaratan veya yaratıcı olarak söylenebilir. Müminin Allah hakkındaki inancı, O'nun zâtının mukâddes olduğu, diğer zat ve eşyâyâ benzemediği, yüce sıfatlarla sıfatlandığıdır. Allah kendisini Esmâü'l-Hüsnâ en güzel isimler ile isimlendirmiştir (el-A ‚râf, 7/180; el-Isrâ, 17/1 10; Tâhâ, 20/7; el-Haşr, 59/24). Doksan dokuz adet olan bu isimlerin basında "Allah gelir. Diğer isimlerin hiçbiri anlam ve içerik itibarıyla "Allah" isminin yerini alamaz. Bu nedenle, Islâm'a girecek kişi, "Lâ ilâhe Illâllah" der; "Lâ ilâhe illarahman" demez. Namaza başlarken, "Allahü Ekber"der; "Rahman Ekber" diyemez. Allahu Teâlâ'nın bütün isimleri güzeldir. Kur'an-ı Kerîm'de, "Allah'ın güzel isimleri vardır. O halde Allah'a o güzel isimlerle dua edin" (el-A'râf, 7/180);

"De ki: "Ister Allah deyip dua edin, ister Rahman deyip dua edin; hangisi ile dua ederseniz edin, onun güzel isimleri vardır " (el-Isrâ, 1 7/110) buyurulmuştur

Peygamber efendimiz de bir hadislerinde şöyle buyurmuştur: "Allahu Teâlâ'nın doksan dokuz ismi vardır. O isimleri kim ezberlerse (sayar, manasını anlar ve şuûruna ererse) cennete gider. şüphesiz, Allah tektir ve tek olmayı sever" (Buhârî, Daavât, 68). Allahu Teâlâ'nın isimleri doksandokuz isimden ibaret değildir. O'nun ayet ve Hadislerde gecen başka isimleri de vardır. Yalnız Tirmizî ve Ibn Mâce'de geçen bir hadiste bu doksandokuz isim teker teker sayılmıştır.

[Dadaloglu]

EL KAYYÛM : Gökleri ve yeri, herşeyi tutan yani Bütün mahlukatı var kılıp varlığını devam ettiren anlamına gelir.

Cenab-ı Hak buyuruyor.
"Allah, O'ndan başka tanrı yoktur; O, hayydir, kayyûmdur. " (Bakara, 255)
"Ölümsüz ve daima diri olan Allah'a güvenip dayan." (Furkan, 58)
Allah zatı ve yüceliği ile vardır; her şeyin var olması, varlığını sürdürmesi, ayakta durması O'nun varlığına bağlıdır.
Kur'an-ı Kerim'de Hay ismi ile çoğu zamanda birlikte zikredilir. Bu isimlerin, "İsm-i A 'zam" olduğu da söylenmiştir.
Bu ismin çeşitli tanımlamaları vardır:
Katede'nin görüşü: Kayyûm, yaratıklarını koruyup idare eden, işlerini düzenleyendir.
Hasan Basri: Kayyûm, iyi ya da kötü yaptıklarının karşılığını vermek için her canlının başında duran ve onu gözetleyendir. O, her şeyi bilir ve hiçbir şey O'na gizli kalmaz.
El-Hattabi:Kayyûm, sonu olmayan ve varlığı daim olandır

Kayyûm, Allah'ın kusursuz güç, kuvvet ve üstünlüğe sahip olduğunu gösterir. O, yalnız başına kâimdir. ayakta kalmak için hiçbir yönden kimseye ihtiyacı yoktur.

[Dadaloglu]

EL VÂCİD : İstediğini istediği anda bulan yani İstediği an arzu ettiğini bulan anlamına gelir.

Bu isim Kur'an'da zikredilmemiştir.
Vâcid kelimesi, bulan, vücuda getiren, hiçbir şeye ihtiyacı olmayan anlamına gelir. Yüce Allah istediği şeyi, istediği canlıyı istediği zaman bulur, hükmünü infaz eder. Bir şeyi bulmak için, meydana getirmek için O'nun zamana, mekana, plana veya başka bir şeye ihtiyacı yoktur. Hiçbir canlı O'ndan gizlenemez. Hiçbir şey O'ndan kaçamaz. O'nun hiçbir şeye ihtiyacı yoktur. Her şey O'na muhtaçtır.

[Dadaloglu]

EL MÂCİD : Kadr ve şanı büyük, kerem ve iyilikleri pek çok yani Şanlı, namlı anlamına gelir.

Bu isme olan ihtiyaç, Allah katındaki bütün şerefli makamlara ulaşmak adına duyulan bir ihtiyaçtır.

Mevla'nın kullarına verdiği nimetler ölçüsüzdür. Çünkü O, sevdiği kullarına ölçüsüz verir, karşılıksız ikram eder ve dilediği an onları mağfiret buyurur. Zira O'nun ihsanı boldur. Bunu bilmek ve O'na şükretmek lazımdır.

[Dadaloglu]

EL VAHİD : TEK, Zatında, sıfatlarında, işlerinde, hükümlerinde, isimlerinde asla ortağı ve benzeri olmayan yani Bir olan, zat ve sıfatlarında ve isimlerinde ortağı bulunmayan anlamına gelir.

Cenab-ı Hak buyuruyor:
"De ki: O, Allah birdir." (İhlas, 1)
"Yemin ederim ki, ilâhınız birdir." (Saffat, 4)
"O ancak bir tek Allah'tır." (Enam, 19)
"Tek ve kahhâr olan Allah'tan başka bir tanrı yoktur." (Sad, 65)
"İlâhınız bir tek Allah'tır. O'ndan başka ilâh yoktur." (Bakara, 163)
Allah'ın, zatında, sıfatlarında ve fiillerinde bölünmesi ve sayısının artması söz konusu olmayan ve bir ve tek olduğunu ifade eden ismidir.
Ezelde yalnız Allah vardı. Başka hiçbir şey yoktu. Hz.Peygamber bir hadislerinde bu anlama şöyle işaret etmiştir.

"Sadece Allah vardı O'nunla birlikte hiçbir şey yoktu".

[Dadaloglu]

ES SAMED : İhtiyaçları ve sıkıntıları gideren tek merci yani Varlıkların ihtiyaçlarının varacağı ve bitirileceği yer anlamına gelir.

Cenab-ı Hak buyuruyor:
" De ki: O, Allah birdir. Allah sameddir." (İhlas, 1-2)

Samed ismi, Kur"ân"ın göğsüne tek sıra dizilmiş inci taneleri gibi duran İhlas ayetleri içinde bir “dürr-ü yekta”dır, eşsiz bir incidir. İhlas"ı Kur"ân içinde özel yapan sır her ne ise, Samed"i İhlas"a özel kılan sır da o olmalıdır. Çünkü, Kur"ân"da Samed ismi sadece İhlas Sûresinde geçer. İhlas Sûresi, içinde Samed ismi olduğu için “İhlas” olmuş olmalı. Samed ismi de, “İhlas”ın içinde yer aldığı için anlamını bulmuş olmalı.

[Dadaloglu]

EL KÂDİR : İstediğini istediği gibi yapmaya gücü yeten yani Kudreti herşeye ulaşan anlamına gelir.

Cenab-ı Hak buyuruyor:
"Şüphesiz Allah her şeye kadirdir." (Bakara, 148)
"Evet O, her şeye kadirdir." (Ahkaf, 33)
Yerde ve gökte ne varsa hepsine kudreti yetiyor ve artıyor. Bildiğimiz ve bilmediğimiz alemlerin tümüne ve onların hareketlerine intizam sağlayan şüphesiz Hz.Allah'tır.

[Dadaloglu]

EL MUKTEDİR : uvvet ve kudret sahipleri üzerinde istediği gibi tasarrufta bulunan yani İktidarı ve kudreti sonsuz olan ve herşeye muktedir bulunan anlamına gelir.

Cenab-ı Hak buyuruyor:
"Allah, her şey üzerinde iktidar sahibidir." (Kehf, 45)
"Biz de onları güç ve kudretimize lâyık bir şekilde yakaladık." (Kamer, 42)
"Peki Allah'ın, ölüleri tekrar diriltmeye gücü yetmez mi?" (Kıyamet, 40)

[Dadaloglu]

EL MUKADDİM: İstediğini ileri geçiren, öne alan yani Dilediğini maddii manevi nimetler verip öne geçiren anlamına gelir.

Yüce Allah, istediği kimseleri önegeçirir. Bu öne geçirmedini konularda olduğu gibi yaradılış ve maddi konularda da olur. Yüce Allah, canlıların kimini önce, kimini de sonra yaratmıştır. Kimine zenginlik vermiştir, kimine vermemiştir.