Hayzın [Âdetin] Değişmesi

Kaide [kural]: Âdet zamanı belli olan, mesela 5 gün olan kadın, bir kere, başka sayıda, mesela 7 gün sahih kan görünce âdeti 7 gün olarak değişmiş olur.

Bu değişmeler, en fazla on güne kadar olur. 11 veya daha fazla kan devam ederse, önceki âdetten fazlası özür olur. Temizlik sayısı da, bir kere, başka sayıda, mesela 20 gün iken, 25 güne çıkar veya en az 15 güne inerse, temizlik günü değişmiş olur. On günlük hayz süresi içinde, kan görülen günler arasında bulunan temizlik günleri, fâsid temizlik olduğu için hayz kabul edilir, on günden sonraki kanlı günler ise, fâsid olduğu için temiz kabul edilir.

Kaide: Yeni hayzdaki kan süresi, 10 günü geçerse ve bunun 3 veya daha fazla günü, önceki âdet zamanı günlerine rastlamazsa, âdet zamanı değişir; fakat gün sayısı değişmez.

Âdet zamanına rastlarsa, rastladığı gün sayısı hayz, kalanı istihaza olur. 3 günden [72 saatten] 5 dakika bile az süren kan, hayz olmaz. Yeni başlayan için 10günden çok sürse, 10 günü hayz, fazlası istihaza olur. Yeni olmayanlarda âdetten çok olup, 10 günü de aşınca, âdetten sonraki günlerde gelmiş olan kan hayz olmaz, istihaza olur. Kan, âdet zamanını aşıp, 10 günden önce kesilince, sahih temizlik görse, yani kan kesildikten sonra 15 gün içinde hiç gelmezse, kan geldiği günler hayzdır, âdet günü değişmiş olur. 15 gün içinde bir kere kan gelirse, âdetini aşmış olanlar hayz olmaz, istihaza olur.

Kaide: Fâsid kan ve fâsid temizlik, âdeti değiştirmez.
Mesela: Âdeti 5 gün olan kadın, 10 günden fazla, mesela 13 gün kan görse, âdeti olan 5 günden fazla olan 8 günü istihaza, yani özür olur, âdeti değişmez, yine 5gündür. Sahih temizliği 20 gün olan bu kadın, 13 gün kan görünce, sahih temizliğinin içine 8 gün fâsid kan karışmıştır. 20 günlük sahih temizlik, fâsid temizlik haline dönmüştür, âdeti yine 5 gün, temizliği de 20 gündür.

Bir kadın, genel olarak 10 günü geçmemek ve 3 günden az olmamak şartı ile, bir önceki âdetinin sayısına uygun kan görmezse âdeti değişir. Mesela, âdeti 6 iken, 7’ye, 8’e 9’a veya 10’a çıkarsa, yahut 5’e, 4’e veya 3’e inerse âdet sayısı değişir.

Âdeti 10 günden az olanlar:
Kaide: Âdeti 5 gün iken, sahih temizlikten sonra 6 veya 7 veya 8 veya 9 veya 10 gün kan gelse, sonra tekrar sahih temizlik görse, kan gördüğü günler yeni hayz olur. Yani önceki âdeti 5 gün iken, yeni âdeti kan gördüğü gün kadar olur.

Misaller:
1) 5 kan ve 25 temiz iken, âdet zamanında 3 gün kan gelse, âdet sayısı 5 iken 3 olur.

2) 5 kan ve 25 temiz iken 26 temiz 4 kan görse, âdeti değişerek 4 gün olur.

3) 5 kan ve 25 temiz iken, 6 kan olursa, 6 günden sonra 15 gün temizlik olursa, âdeti 6 güne, 7 kan olursa, âdeti 7 güne, 8 kan olursa, âdeti 8 güne, 9 kan olursa, âdeti 9 güne, 10 kan olursa, âdeti 10 güne çıkar. Yani on güne kadar kaç kan görülürse âdeti o kadar gün olur. Temizlik süresi de 25 ten 15’e düşer.

4) 5 kan ve 55 temiz iken, 5 kan, 64 temiz, 7 kan görse, 7’si hayzdır.

5) 6 kan, 24 temiz iken, 27 temiz, 9 kan görse ve 15 gün temiz olsa, 9 günün hepsi hayzdır.

Âdeti 10 günden fazla sürenler:
Kaide : Âdeti 10 günden fazla süren kadın, istihazalı yani özürlü demektir. Çünkü âdetin en fazla süresi 10 gündür. Hayzının kaç gün olduğunu tespit etmek için, bir önceki aydaki temizlik süresi ve âdet sayısını bilmek şarttır.

Misaller:
Âdeti 24 gün temiz, 6 gün kan iken,
1) 29 temiz, 12 kan görse, âdeti yine 6 gündür, son 6’sı istihazadır. Temizlik süresi 29 olur.

2) 30 temiz, 11 kan görse, âdeti yine 6 gündür, son 5’i istihazadır. Temizlik süresi 30 olur.

3) 21 temiz, 13 kan görse, âdeti yine 6 gündür, baştan 3, sondan 4 kanlı gün istihazadır.

4) 28 temiz, 12 kan görse, bunun 2 günü önceki âdet zamanına rastlar. 3’ten az olduğu için, ilk 6 günü hayz, geri kalan 6 günü istihaza olur. Temizlik süresi 28’e çıkar.

5) 29 temiz, 11 kan görse, âdeti değişmez, yine âdeti 6 gün olur. son 5 günü de istihazadır

6) 30 temiz, 13 kan görse, âdeti yine 6 gündür, son 7 günü de istihazadır.

7) 31 temiz, 2 kan, 3 gün temiz, 7 kan görse, önceki âdeti 6 gün olduğu için, 2kanlı, 3 temiz ve kanlı olan 7 günün 1. günü olmak üzere, âdeti yine 6 gündür. 7kanlı günün son 6’sı istihazadır. Yani toplam 12 günün ilk 6’sı hayz, son 6 günü ise istihazadır.

8) 33 temiz, 6 kan, 2 temiz, 3 kan görse, âdeti yine 6 gün olur. 3 kanlı gün istihazadır.

9) 34 temiz 7 kan, 1 temiz, 4 kan görse, âdeti yine 6 gündür, sonraki kanlar istihazadır.

10) 35 temiz, 2 kan, 3 temiz, 7 kan görse, 2 kanlı, 3 temiz ve kanlı olan 7 günün 1. günü olmak üzere, âdeti yine 6 gündür. Sondan 6 kanlı gün istihazadır.

11) 36 temiz, 7 kan, 2 temiz, 3 kan görse, âdeti yine 6 gün olur, sonraki kanlar istihazadır.

12) 37 temiz, 8 kan, 2 temiz, 4 kan görse, âdeti yine 6 gün olur, sonraki kanlar istihazadır.

10 günü aşanlarla ilgili farklı misaller:
5 gün kan, 25 gün temiz iken,
1) Yine 5 kan, 25 temiz iken, önceki âdet gününden başlayarak kan akıp 10 günü aşıp devam etse, önceki âdeti kadar 5 gün hayz, diğerleri istihaza olur. Çünkü kan, önceki âdet günlerine rastlamıştır. Kan hep akarsa, bu kanlı günlerin 25’i temiz, 5 günü hayz kabul edilir.

2) 26. gün kan görse, 27. gün temiz, sonra kan akıp 10 günü aşarak devam etse, önceki âdeti kadar 5 gün hayz, diğerleri istihaza olur. Çünkü önceki âdetinin ilk ve son günleri kanlıdır. Kan akmaya devam ederse, bu kanlı günlerin 25’i temiz, 5 günü hayz kabul edilir.

3-) 26, 27, 28. günleri kan görse, 29 ve 30. günü temiz olsa, sonra akıp, 10günü aşarak devam etse, önceki âdetinin ilk 3’ü hayzdır. Çünkü kanlı gün, hayzının üç gününe rastlamıştır. Sonra kan akmaya devam etse, kesilene kadar kanlı günlerin 25’i temiz, 3’ü hayz kabul edilir.

4) 26. gün kan, 27 ve 28. günler temiz, 29 ve 30. günleri kan görse, 31 ve 32.gün temiz olsa, sonra hep aksa, hayzı yine 5 gün olur. Çünkü, hayzın ilk ve son günleri [26 ve 30] kanlıdır. Kan böyle akmaya devam ederse, kanlı günlerin 25’i temiz, 5 hayz kabul edilir.

5) 26 ve27. günleri kan, 28 ve 29. günleri temiz, sonra 1 kan 5 gün temiz, sonra kan akmaya devam etse, âdeti değişmez, yine 5 gündür. Çünkü, hayzın ilk ve son günleri kanlıdır.

6) 26 ve 27. günleri temiz, 28, 29 ve 30. günleri kan görse, 5 temizlikten sonra hep akmaya devam etse, âdeti 3 gün olur. Hep böyle devam ederse, 27 günü temiz 3 günü hayz kabul edilir.

7) 26. gün kan, 27. gün temiz, 28. gün kan, 29. gün temiz ve 30. günden sonra akmaya devam etse, âdeti değişmez, ilk 5 günü hayz, ondan sonraki günler istihaza olur.

Âdeti 5 kan ve 55 gün temiz iken,
1) 5 kan, 15 temiz ve 11 kan görse, önceki âdeti içine kan rastlamaz. Âdetin sayısı değişmez. 11 günün ilk 5’i hayz, geri kalan 6 gün istihazadır. Temizlik de 15 güne iner.

2) 46 temiz, 11 kan görse, 11 günün son ikisi, önceki âdet zamanı içinde ise de, 3’ten az olduğundan, sadece âdet zamanı değişir. İlk 5 günü hayz, geri kalan 6’sı istihazadır.

3) 47 temiz, 12 kan görse, bu 12 kanın 8’i önceki temizlik ve 4’ü âdet günleri içindedir, âdeti 4 gün olur. Geri kalan 8 gün istihazadır.

4) 48 temiz, 12 kan görse, 12 günün 7’si temizlik ve 5’i önceki âdet içindedir, âdeti yine 5 gündür. İlk 7 günü görülen kan istihazadır.

5) 49 temiz, 11 kan görse, 11 günün 6’sı temizlik ve 5’i önceki âdet içindedir, âdeti yine 5 gündür. Kan görülen ilk 6 gün istihazadır.

6) 50 temiz, 11 kan görse, 51-55. gün arasındaki 5 gün ile son 1 gün yani 61. gün istihaza, önceki âdet zamanına rastlayan 56 dan 60. güne kadar olan [60. gün de dahil olmak üzere] 5 gün hayzdır.

7) 51 temiz, 12 kan görse, 12’nin 4’ü baştan, 3’ü sondan olmak üzere 7’si önceki temizlik zamanı ve 5’i de önceki âdet zamanı içindedir, âdeti yine 5 gündür.

8) 52 temiz, 11 kan görse, 11’ in 3’ü baştan, 3’ü sondan olmak üzere 6’sı önceki temizlik zamanı ve 5’i de önceki âdet zamanı içindedir, âdeti yine 5 gündür.

9) 53 temiz, 12 kan görse, 12’nin 2’si baştan, 5’i sondan olmak üzere 7’si önceki temizlik zamanı ve 5’i de önceki âdet zamanı içindedir, âdeti yine 5 gündür.

10) 55 temiz, 11 kan görse, ilk 5’i hayzdır, çünkü önceki âdeti 5 gün idi. 6’sı istihazadır. Âdetin yalnız zamanı değişir, sayısı değişmez. Temizlik yine 55 gün olur.

11) 54 temiz, 12 kan görse, yine hayz günü eski âdetine uygun olarak 55 günden sonra başlar, 5 gün hayz olur. Baştan 1, sondan 6 gün istihaza olur. Temizlik yine 55 gün olur.

12) 56 temiz, 11 kan görse, görülen kanın 4 günü, önceki âdet zamanına rastladığı için, ilk 4 gün yeni âdeti olur. Sondan 7 günü de istihazadır.

13) 48 temiz 11 kan görse, 4 günü önceki hayzının içinde olduğu için yeni âdeti 4gün olur. Baştan 7 gün istihazadır.

14) 59 temiz, 11 kan görse, ilk 5’i hayzdır, çünkü önceki âdeti 5 gün idi. 6’sı istihazadır.

15) 65 temiz, 13 kan görse, ilk 5’i hayzdır, çünkü önceki âdeti 5 gün idi. 8’i istihazadır.

16) 62 temiz, 12 kan görse, ilk 5’i hayzdır, çünkü önceki âdeti 5 gün idi. 7’si istihazadır.

17) 63 temiz, 14 kan görse, ilk 5’i hayzdır, çünkü önceki âdeti 5 gün idi. 9’u istihazadır.

18) 20 temiz, 13 kan görse, ilk 5’i hayzdır, çünkü önceki âdeti 5 gün idi. 8’i istihazadır. Temizlik de 20 güne iner. Âdetin yalnız zamanı değişir, sayısı değişmez. Temizlik de değişir.

19) 64 temiz, 11 kan görse, ilk 5’i hayzdır, çünkü önceki âdeti 5 gün idi. 6’sı istihazadır. Âdetin yalnız zamanı değişir. Sayısı değişmez. Temizliği de 55 iken 64 gün olur.

Yeni âdeti önceki âdetine rastlayanlar:

Kaide: On günden fazla kan görüp, 3 veya daha fazla kan günleri, önceki âdet günleri içinde bulunursa, yalnız bu günleri hayz olup, kalanı istihaza olur.
Mesela: 25 temiz, 5 kan iken, 26 temiz, 11 kan görse, ilk 4 günü hayz, son 7günü de istihaza olur.

Kaide: Yeni hayzı 10 günü aşarak istihaza olursa ve bunun 3 veya daha çok günü önceki âdeti olan günlerine rastlar ve önceki âdetinin kalan son kısmı yeni sahih temizliğe rastlarsa, âdeti olan günlere rastlayan günler, yeni âdeti olur.

Misaller:
1) 5 kan, 25 temiz iken, 18 temiz, 11 kan görse, bunun 3 günden fazlası, yani 4günü, önceki âdetine rastladığı için, âdeti 4 gün olur. Baştan ilk 7 günü istihazadır.

2) 6 kan 24 temiz iken, 18 temiz, 11 kan görse, 5 kan, 6 günlük önceki âdet zamanı içine rastladığı için yeni âdeti son 5 gün olur, ilk 6 günü istihazadır. Eğer, 11 yerine 12 kan görse, yeni âdeti, âdet zamanına rastlayan son 6 gündür. Kan süresi 10 günü geçtiği için ilk 6 kan istihazadır.

3) 5 kan, 25 temiz iken, 27 temiz, 12 kan görse, kanlı günlerden 3’ü âdetinin içine rastladığı için âdeti 3 güne iner. Sonraki 9 kanlı gün istihaza olur.

4) 6 kan, 25 temiz iken, 27 temiz, 12 kan görse, kanlı günlerden 4’ü önceki âdetinin içinde olduğu için yeni âdeti 4 güne iner. Sonraki 8 kanlı gün istihaza olur.

Önceki âdet zamanına rastlamayanlar:

Kaide: Önceki sayısından farklı olan sonraki kan günleri, 10 günden fazla olur ve bunun 3 veya daha fazla günü, önceki âdet günleri içinde bulunmazsa; âdetin zamanı değişir, sayısı değişmez, ilk görüldüğü günden başlar.

Misaller:
1) 24 temiz, 5 kan iken, 27 temiz, 11 kan görse, önceki âdetine 2 gün rastladığı için âdeti yine 5 gündür, temizlik süresi de 27’ye çıkar. 11 kanın ilk 5’i âdet, 6’sı istihazadır.

2) 5 kan, 20 temiz iken, 23 temiz, 12 kan görse, bunun 2’si önceki âdet zamanına rastlar. Bu da, 3’ten az olduğu için, ilk 5’i hayz, 7’si istihaza olur. Temizlik de 23’e çıkar.

3) Âdeti 25 temiz 5 hayız olan bir kadın, 28 temiz 12 kan görse, yani, âdet zamanının baştan 3 gününde görmeyip, sonra 12 gün görse; ilk görülen günden başlayarak hayzı yine 5 gün olup, temizlik süresi değişmiş olur.

4) 35 temiz, 5 kan iken, 38 temiz, 12 kan görse, âdeti yine 5 gündür. Temizlik 38’e çıkar.

Kızlarda Hayzın Başlaması
1) Bir kız, 3 kan, 15 temiz, 1 kan, 1 temiz, 3 kan görse, kan görülen ilk 3 gün ile, son 3 kanlı gün, 2 ayrı hayz olur. Çünkü, âdeti 3 gün olacağından, ikinci hayz, aradaki 1 kandan başlamaz. Bu 1 gün istihaza olur.

2) Bir kız, 3 kan, 1 temiz, 1 kan, 2 temiz, 1 kan, 1 temiz, 1 kan görse, bu 10 günün hepsi hayz olur. Eğer onuncu günden sonra, mesela 12. gün kan görse, bu kızın hayzı ilk gördüğü 3 gün olur, diğer günler istihaza olur. Eğer ilk gördüğü kan 5olsaydı, âdeti 5 gün olurdu.

3) Bir kız, ilk defa, 1 kan, 8 temiz ve 1 kan görse, 10 günün hepsi hayz olur. Fakat, 1 kan, 9 temiz ve 1 kan görse, hiçbiri hayz olmaz. Kan görülen iki gün istihaza olur. Çünkü, onuncu günden sonra görülen kandan önceki temizlik günleri, hayz sayılmaz.

İstimrarlı Haller

Kızda istimrar 4 türlü olur:

1) Kaide: İlk görülen kan, akmaya devam ederse, yani hiç kesilmeden günde bir damla olsun akarsa, ilk 10 gün hayz, sonra 20 gün temiz kabul edilir.

2) Kaide: Kız, sahih kan ve sahih temizlikten sonra, herhangi bir zaman kan kesilmeden akarsa, bu kız, âdeti belli olan kadın olur.
Misaller:
a) Bir kızın âdeti 5 kan, 40 temiz iken, kan kesilmeden aksa, 5 günü hayz, 40günü istihaza kabul edilir. Kan kesilene kadar böyle devam eder, yani kanlı günlerin 5’i hayz, 40’ı istihaza olur.

b) Bir kızın âdeti, 7 kan, 20 temiz iken, yine 7 kan ve 20 temiz olsa, sonra kan akmaya devam etse, bu kanlı günlerin 20’si istihaza, 7’si hayz kabul edilir.

c) Bir kızın âdeti, 3 kan 27 temiz iken, tekrar âdeti görmeye başlayınca kan kesilmeden hep aksa, kan 11 gün akınca, hemen gusledip namaz kılar. Kan kesilene kadar, kanlı günlerin 3’ü hayz, 27’si istihaza olur.

3) Kaide: Fâsid kan ve fâsid temizlik görse, ikisi de âdet kabul edilmez. Bu da iki türlü olur:
a) Temizlik 15 günden az olduğu için fâsid ise:
İlk görülen kan hep akmış gibi kabul edilir. Mesela, 11 kan ve 14 gün temiz olsa, sonra kesilmeden aksa, birinci kan, 10 günü aştığı için fâsiddir. 11. ve istimrarın ilk 5 kan günleri temizlik günleri olup, bu 5. günden sonra, kanlı günlerin 10 günü hayz, 20 günü temiz kabul edilerek devam eder. Açıklama: Bir ay, genel olarak 30 gün kabul edilir. 30 günün 10 günü hayz olunca, 20 günü de temiz, yani istihazadır. Kan kesilinceye kadar böyle devam eder.

b) Temizlik tam olup, kanlı gün karıştığı için fâsid ise:
Böyle Fâsid temizlik ile kan günleri toplamı 30’u geçmezse, yine ilk kan akmaya başlamış gibi kabul edilir. 11 kan ve 15 gün temizlikten sonra kesilmeden kan akarsa, 16 günün ilk günü kanlı olduğu için, 15 temiz gün ve 1 kanlı gün fâsid temizlik kabul edilir. Kan akmaya devam ederse, 10 günü hayz, 20 günü istihaza kabul edilir.Kanlı günlerle temiz olan günlerin toplamı 30’u aşar ise, ilk 10 gün hayz olup, sonra istimrara kadar olan günlerin hepsi temiz kabul edilip, istimrardan sonra 10 gün hayz, 20 gün temiz olarak devam eder. Mesela: 12kan, sonra 20 gün temizlik, sonra kan akmaya devam ederse, bu kanlı günlerin 10 günü hayz, 20 günü istihaza kabul edilir.

4) Kaide: Sahih kan ve fâsid temizlik görse, sahih kan günleri âdet olur. Sonra 30 güne kadar temizlik kabul edilir.
Mesela: 5 kan ve 14 gün temizlikten sonra akmaya devam ederse, ilk 5 kan ve bundan sonra 25 gün temiz olur. Bu 25 günü tamamlamak için, istimrarın ilk 11günü temiz kabul edilir. Bundan sonra, 5 günü hayz, 25 günü temiz olarak devam eder.