Trafik ýþýklarý uygulamasý, önceleri demiryollarýnýn trenleri kontrol için uyguladýðý sinyaller örnek alýnarak baþlamýþtýr. Demiryollarý idaresi kýrmýzý rengi 'dur' sinyali olarak seçmiþti. Kýrmýzý renk kan rengi olduðundan asýrlar boyu tehlikenin, tahribatýn ve ölümün simgesi olmuþtur. Demiryollarý ilk faaliyete geçtiði 1830'lu yýllarda 'ikaz' ýþýðýnýn rengi yeþil, 'geç' ýþýðýnýn ise beyazdý.

Bir süre sonra beyaz sinyal problem yaratmaya baþladý. Beyaz renkli 'geç' sinyali diðer sokak lambalarý ile karýþtýrýlabiliyordu. Ama daha da kötüsü 'dur' iþaretlerine konulan kýrmýzý mercekler yerlerinden düþünce ýþýk beyazlaþýyor, 'geç' sinyali olarak algýlanýyor ve kazalara yol açabiliyordu. Sonunda demiryolcular kýrmýzýyý 'dur', yeþili 'geç' sari rengi de 'ikaz' sinyali olarak kullanmaya baþladýlar.

Bilindiði gibi sari, renk spektrumu içinde en göz alýcý renktir. Böylece makinist bir sinyalin bulunmasý gereken yerde beyaz ýþýðý görürse, bir þeylerin yanlýþ olduðunu anlýyor ve tedbirini alýyordu. Karayollarýna gelince, yollarda sadece atlarýn ve at arabalarýnýn bulunduðu tarihlerde bile dünyanýn büyük þehirlerinde trafik sorundu.

Ýlk trafik lambasý otomobillerin ortaya çýkmasýndan çok önce 1868'de Londra'da kullanýldý. Gazla yakýlan ve bir eksen etrafýnda döndürülebilen kýrmýzý ve yeþil lambalar bir yýl sonra patlayýp, kendilerini çeviren polisi de yaralayýnca bu uygulama ortadan kalktý.

Ama öte yandan otomobillerin ortaya çýkmasý ve þehirlerde dolaþmaya baþlamalarýyla birlikte durum iyice kötüleþti. Çeþitli þehirlerde deðiþik uygulamalar yapýldý. Demiryollarýndaki uygulama örnek alindi ama demiryollarýnda birbirine paralel iki hat vardý. Bu sistem iki yolun kesiþtiði kavþaklarda iþe yaramýyordu.

Sonunda günümüzdekilere benzeyen ilk elektrikli otomatik trafik lambasýný, ilkokul mezunu ve ABD'deki Cleveland'da otomobil sahibi ilk siyah olan Garrett Morgan geliþtirdi. 1914'de ilk denemelerine baþlayan Morgan 1923'de de patentini aldý. Morgan 1963'de ölümünden az önce patentini 40 bin dolara General Electric firmasýna sattý.

Morgan'in lambalarý demiryollarýna benzer þekilde bir "T" üzerinde kýrmýzý ve yeþil iki lambadan ibaretti. Çok geçmeden ikaz anlamýnda sari lamba da ilave edildi ve uygulama bütün dünyaya süratle yayýldý.

Aradan geçen yýllara raðmen sarý renk hala 'ikaz' anlamýndadýr ama günümüz sürücüleri onu 'geç' sinyali olarak algýlýyorlar.


alýntý