Akýl aslýnda bir kabiliyettir, zeka da öyle. Ýkisi arasýndaki en önemli fark, bir baþkasýndan akýl alabilirsiniz ama zekayý asla. O, her insanýn kendisine mahsustur.

Bir hastalýk söz konusu olmadýðý sürece þüphesiz herkesin aklý vardýr. Akýllý olmak, kendi davranýþlarýný bilmek, kontrol edebilmek, doðru ve yanlýþlarýný deðerlendirebilmek yeteneðidir. Akýl, insaný hayvandan ayýrt eden en önemli faktördür.

Hayvanlar yalan söyleyemez ama insanlar sýk sýk bu yola baþvurur. Ýþte insandaki yalanla gerçeði, doðru ile yanlýþý ayýrabilme, bir konuda fikir yürütebilme, görüþ belirtebilme yeteneði akýldýr. 'Ah þimdiki aklým olsaydý' lafýný çok iþitmiþizdir.

Demek ki, akýl insan olgunlaþtýkça da deðiþiyor ve insanýn kendisi de bunun farkýna varýyor. Bir insan deðiþik fikirlerle diðerinin aklýný karýþtýrabilir. Hayret verici, þaþýrtýcý þeyler insanýn aklýný durdurabilir.

Bir þeyin içeriðini anlamamak 'akýl erdirememek' olarak nitelendirilirken baþkalarýnýn çözemediði bir sorunu çözen kiþiye 'bir tek o akýl etti' denilir. Birine bir yol göstermek ona 'akýl vermek'tir. Bir þeyi hatýrlamak, unutmamak 'akýlda tutmak'týr. 'Akýlsýz' tanýmý ise doðru ve isabetli düþünemeyen anlamýnda kullanýlýr.

Zeka ise bir olayý önce anlama, iliþkileri kavrama, yargýlama ve açýkla***** çözme yeteneðidir. Genel olarak zekanýn 12 yaþýna kadar hýzla geliþtiði sonra
geliþme hýzýnýn yavaþla***** 20 yaþýna kadar sürdüðü, orta yaþlarda ise zeka seviyesinin sabit kaldýðý kabul edilir. Zeka hayvanlarda da vardýr. Hayvanlarda zeka bir nevi içgüdüsel olaydýr.

Þüphesiz hayvan zekasý insana göre geliþmemiþtir ama her iki zeka türü de sinir sistemi ile ilgilidir. Ýnsaný ayýran, evriminde oluþmuþ konuþabilirle özelliði, dik durabilmesi, el yapýsý nedeniyle aletleri kullanabilmesi ve geliþmiþ beyin ve sinir sistemidir.

Zeka, bir insanýn her türlü olay karþýsýnda ayný yeteneði gösterebileceði anlamýna gelmez. Bir müzik bestecisi kendi duygusal yapýsýnýn içersinde en karýþýk eserleri aklýyla deðil zekasý sayesinde oluþturur.

Biz bu kiþilere 'müzik dehasý' diyoruz. Ancak bu müzik dehalarý en basit bir matematik problemini bile çözemeyebilirler. Sonuç olarak zeka, ruhsal olaylara, algý ve hafýza yeteneðine, tutkulara, eðilimlere, iradeye ve bilgi edinme isteðine göre farklýlýklar gösterebiliyor. Akýl somut olarak ölçülemez ama zeka pek saðlýklý olmasa da IQ denilen bir testle ölçülmeye çalýþýlýyor.


alýntý