Mustafa Kemal Üniversitesi (MKÜ) Veteriner Fakültesi Parazitoloji Ana Bilim Dalý Baþkaný Yrd. Doç. Dr. Galip Kaya, diþi bir kenenin yýlda 3 ila 7 bin arasýnda yumurta üretebildiðini söyledi. Kaya, “Kenelerin tamamen yok edilemeyeceði gerçeðini unutmadan tüm vatandaþlarý bu hassas konuda bilinçlendirmek gerekir” dedi.

Kaya, ilk kez 2002 yýlýnda Tokat ve çevresinde görülen Kýrým Kongo kanamalý ateþi hastalýðýnýn hýzlý yayýldýðýný, son haberin Balýkesir'den geldiðini kaydetti.

Kenelerin hayvan ve insanlarý sinir sistemlerine yakýn yerlerden ýsýrarak, “kene felci” ile 20 kadar hastalýða neden olduðuna dikkat çeken Kaya, þöyle devam etti:

“Keneler, hayvan saðlýðý kadar insan saðlýðýný da tehdit eder duruma geldi. Özellikle tropik ve subtropik iklim özelliklerine sahip bölgelerde yaygýn olarak yaþayan keneler, yumurtadan çýktýktan sonra canlý seçimi yapmaksýzýn beslenmek için sürekli kan emerler. Kan emdikleri hayvan ve insanlara viral, bakteriyal ve protozoan hastalýklar bulaþtýran kenelerin boyu bir santimetreye kadar ulaþabilir.”

HIZLA ÇOÐALIYOR

Kenelerin kontrol altýna alýnmasýnda en etkili yöntemin kimyasal mücadele olduðunu belirten Kaya, “Ancak ormanlardan, otlu alanlara kadar geniþ alanlara yayýlabilen keneye karþý ilaçlama da yetersiz kalmakta. Daha da kötüsü diþi bir kene yýlda 3 ila 7 bin yumurta üretebilmekte. Üreme yetenekleri yüksek olduðu için ilaçlamadan kurtulan az sayýda kene, binlerce yeni kenenin oluþmasýný saðlamaktadýr” diye konuþtu.

Keneden korunmak için çalýlýk ve yüksek otlu yerlerden uzak durulmasý gerektiði uyarýsýnda bulunan Kaya, þunlarý kaydetti: ”Bugüne kadar 36 kiþinin hayatýný kaybettiði bu hastalýðýn etkisi sonbahara kadar sürecek. Bu nedenle çok tedbirli hareket etmemiz gerekiyor.

Ýnsanlar pikniðe ve kýrsal alana çýktýðýnda açýk renk elbise giymelidir. Pantolonun paçasýný çorabýn içine almakta yarar var. Doðrudan otlar üzerine oturmak sakýncalýdýr. Oturulacak yerlere halý, kilim veya battaniye serilmeli. Kýrsal alanlarda yapýlan geziler sonrasýnda özellikle çocuklarýn tüm vücutlarý kene nedeniyle kontrol edilmeli. Keneler güneþ görmeyen koltuk altlarý, kasýklar, saç dipleri ve kulak içine yerleþirler.”

Kene görüldüðünde týbbi yardým istenmesi ve kenenin elle deðil deneyimli saðlýk görevlilerince ince uçlu pensle çýkarýlmasý gerektiðini belirten Kaya, “Keneleri, üzerlerine kimyasal madde dökerek çýkarmak doðru deðildir. Ayrýca, kenelerin aðýz organellerinde balýk oltalarýnda olduðu gibi geriye dönük çok sayýda dikenler vardýr. Deneyimsiz kiþiler yarýsýný çýkartýr, diðer yarýsýný vücutta býrakmasý büyük tehlikedir” diye konuþtu.

Salgýn hastalýðýn önlenmesi için veteriner teþkilatlanmasýnýn yeterli olmadýðýný, bu konu için vakit kaybetmeksizin yeniden yapýlanmaya gidilmesi gerektiðini vurgulayan Kaya, Saðlýk Bakanlýðýnýn, ilgili tüm kuruluþlarla acilen koordineli çalýþma baþlatmasýnýn kaçýnýlmaz olduðunu söyledi.

AA