Osmanlý Ýmparatorluðu

Kuruluþ 1299
Yükselme 1453 - 1579
Duraklama 1579 - 1699
Gerileme 1699 - 1792
Daðýlma 1792 - 1922
Yýkýlýþ tarihi 1923

Osmanli imparatorlugu ya da Osmanlý Devleti (Osmanlý Türkçesi: Devlet-i ʿAliyye-i ʿOsmâniyye) 1299-1923 yýllarý arasýnda varlýðýný sürdürmüþ Türk-Ýslam devleti. Doðu Avrupa, Güneybatý Asya ve Kuzey Afrika'ya kadar topraklarýný geniþletmiþ ve 16. yüzyýlda dünyanýn en güçlü imparatorluðu halini almýþtýr. Arnold Joseph Toynbee gibi bazý tarihçiler Türkiye'nin tek ardýl devlet sayýlmasý gerektiðini savunurlar.

Devletin kurucusu ve Osmanlý Hanedanýnýn atasý olan Osman Gazi, Oðuzlarýn Bozok kolunun Kayý boyundandýr. Devlet, Bilecik ilinin Söðüt ilçesinde kurulmuþtur. Osmanlý Devleti'nin baðýmsýz bir devlet olarak tarih sahnesine çýkmasý yaygýn kabule göre 1299 yýlýnda olmuþtur. Ancak Prof. Dr. Halil Ýnalcýk ve bazý diðer akademisyenler, Osmanlý Devleti'nin 1299'da Söðüt'te deðil 1302'de Yalova'da Bizans'a karþý yaptýðý Bafeus Savaþý sonrasýnda devlet niteliðini kazandýðýný iddia ederler. Ýstanbul ile sýnýrlý bir þehir devletine dönüþmüþ olan Doðu Roma (Bizans) Ýmparatorluðu'nu yýkmýþ, bazý tarihçilere göre bu Yeni Çað'ý baþlatan olay olmuþtur. Osmanlý Ýmparatorluðu gücünün doruðunda olduðu 16. ve 17. yüzyýllarda üç kýtaya yayýlmýþ ve Güneydoðu Avrupa, Orta Doðu ve Kuzey Afrika'nýn büyük bölümünü egemenliði altýnda tutmuþtur. Ülkenin sýnýrlarý batýda Cebelitarýk Boðazý (ve 1553'te Fas kýyýlarý'na, doðuda Hazar Denizi ve Basra Körfezi'ne, kuzeyde Avusturya, Macaristan ve Ukrayna'nýn bir bölümüne ve güneyde Sudan, Eritre, Somali ve Yemen'e uzanmaktaydý. Osmanlý Ýmparatorluðu 29 eyaletten ve vergiye baðlanmýþ Boðdan, Erdel ve Eflak prensliklerinden oluþmaktaydý. Devlet zaman zaman denizaþýrý topraklarda da söz sahibi olmuþtur. Atlantik Okyanusu'ndaki kýsa süreli toprak kazanýmlarý Lanzarote (1585), Madeira (1617), Vestmannaeyjar (1627) ve Lundy(1655) bu duruma örnek olarak gösterilebilir.

Devlet altý yüzyýl boyunca Doðu dünyasý ile Batý dünyasý arasýnda bir köprü iþlevi görmüþtür. Hakimiyeti altýnda bulunan topraklarda yaþayan halklar zaman zaman, toplu ya da yerel ayaklanmalar ile Osmanlý iktidarýna karþý çýkmýþlardýr. Genel olarak din, dil ve ýrk ayrýmýndan uzak durduðu için yüzyýllarca birçok devleti ve milleti hakimiyeti altýnda tutmayý baþarmýþtýr, Osmanli imp.eski Türk örf ve adetlerinin ve Ýslam kültürünün yükümlülüklerinin doðrultusunda bir yönetim þekli belirlemiþtir.

Osman Bey, Osman Gazi, I. Osman El Gazi ya da Ataman Bey (Osmanlý Türkçesi: Osman Bey) mahlasýyla Fahrüddin veya Osmancýk, (d. 1258, Söðüt – ö. 1 Aðustos 1326, Bursa) Osmanlý Devleti'nin kurucusu ve ilk padiþahýdýr. Osmanlý Türkleri'nin lideri, Osmanlý Ýmparatorluðunun ve imparatorluðuna hükmeden hanedanlýðýn kurucusudur. Altý yüzyýl boyunca dünyanýn hakim güçlerinden biri olacak olan imparatorluk, onun ismine dayandýrýlarak adlandýrýlmýþtýr.

1299 yýlýnda Anadolu Selçuklu Devletinin uçbeyi olmaktan çýkýp baðýmsýzlýðýný ilan etmiþtir. Moðol istilalarýndan kaçan Müslümanlarýn, beyliðine sýðýnmasý ile siyasi ve askeri gücü artmýþtýr. Çöküþ döneminde olan Antik Roma Ýmparatorluðunun doðu kolunun yerini zamanla Osmanlý Ýmparatorluðu almýþtýr.

Osman Bey, 1258 yýlýnda Söðüt'te doðdu.

Batý Anadolu’da Söðüt Ovasý ile Domaniç Yaylasýnda yaþayan Kayý Aþiretinin Beyi Ertuðrul'un oðlu olan Osman Gazi,1258 yýlýnda Söðüt’te doðmuþtur. 1281 yýlýnda 23 yaþýnda iken Kayý Boyu'ndan Ömer Bey'in kýzý Mal Hatun ile evlendi. Bu evlilikten daha sonra Osmanlý Devleti'nin baþýna geçecek olan Orhan Gazi doðdu.

Daha sonra Þeyh Edebali'nýn kýzý Bala Hatun ile evlendi. Bu evlilikten de Alaeddin Bey dünyaya geldi. 1281 yýlýnda babasý Ertuðrul’u kaybeden Osman Gazi, babasýnýn vefatýndan sonra Osman Kayý Aþiretine Bey olmuþtur. Osman Gazi’nin ilk fethettiði kale, Ýnegöl yakýnlarýndaki Kulaca Hisardýr. Buranýn fethi üzerine çok memnun olan Anadolu Selçuklu Sultaný II. Gýyaseddin Mesud Osman Gazi'ye Bey unvaný vermiþtir. Osman Gazi'nin yükseliþinden rahatsýz olan ve tehlikeyi önceden sezen Bilecik tekfuru, Yarhisar tekfurunun kýzý ile evlendireceði oðlunun düðününe Osman Gazi’yi de çaðýrarak ona pusu kurup öldürmeyi amaçlamýþtýr. Fakat Osman Gazi’nin dostu olan ve Bilecik tekfuru ile aralarýndan düþmanlýk bulunan Harmankayasý tekfuru bu tuzaðý Osman Gazi’ye haber vererek tuzaða düþmesini engellemiþtir. Askerleriye önceden hazýrlýklý olarak Bilecik'e gelen ve Bileciði de fethettiði topraklar arasýna katan Osman Gazi, fetihi oyun içinde oyun diye adlandýrmýþtýr. Harp sonunda Bilecik tekfuru öldürülmüþ, Yarhisar tekfurunun kýzý olan gelin ise Türklerin eline geçerek Osman Gazi’nin oðlu Orhan Bey’le evlenmiþtir. 1299 yýlýnda Osman gazi, Anadolu’nun diðer Türk hanedanlarý arasýnda istiklalini ilan ederek, Osmanlý Devleti’ni kurmuþtur. Bu tarihten sonra 27 yýl daha yaþayan ve Ýzmit, Adranos, Kestel, Ýmralý, Akhisar, Lefke, Tekfurpýnarý, Yenikale, Yanýkcahisar, Mudanya, Karamürsel, Bursa gibi bölgeleri de topraklarýna katarak, Osmanlý Devleti’nin büyümesine zemin hazýrlayan Osman Gazi, 1326 yýlýnda vefat etmiþtir.