[Anlatım] Ubuntu nedir?

[usta_399]

Ubuntu nedir?

Ubuntu masaüstü

Ubuntu, Linux çekirdeğini temel alarak geliştirilen açık kaynak kodlu, özgür ve ücretsiz bir işletim sistemidir. Masaüstü, sunucu ve akıllı telefonlara yönelik olarak geliştirilen türevleri bulunur. İlk kararlı masaüstü sürümü Ekim 2004'te yayınlanmış olup günümüzde 40 milyonu aşkın kullanıcı sayısıyla dünya çapında en yaygın kullanılan masaüstü Linux dağıtımı konumundadır.^(kaynak) Akıllı telefon ve tabletlere yönelik Ubuntu Touch türevi ise ilk kez Şubat 2015'te piyasaya sürülmüştür. Masaüstü ve sunucular için Ubuntu'nun altı ayda bir yeni sürümünü yayınlanmaktadır. Ubuntu sözcüğü, Zulu dilinde "insanlık" anlamına gelir.


Kimler tarafından geliştiriliyor?

Ubuntu projesi, Linux ve özgür yazılımın, bilgisayar kullanıcılarının günlük yaşamının bir parçası haline gelmesi amacıyla^(kaynak) Güney Afrikalı girişimci Mark Shuttleworth öncülüğünde, bu amaç için kurduğu Canonical Ltd. firması bünyesinde 2004 yılında başlatılmıştır. Ubuntu günümüzde yine Mark Shuttleworth öncülüğünde Canonical ve gönüllü Ubuntu topluluğu tarafından geliştirilmektedir.

Ücretli midir?

Hayır, Ubuntu hem ev hem de işyerinde kullanım için tamamen ücretsiz olarak indirilebilir ve kullanılabilir. Ubuntu'yu, bir lisans kısıtlaması olmaksızın dilediğiniz sayıda bilgisayara kurabilir ve kullanabilirsiniz. Ayrıca yayınlanan güncellemeler için ve sürüm yükseltmek için hiçbir ücret ödemezsiniz. Canonical Limited, Ubuntu'yu daima ücretsiz tutacağına dair söz vermektedir.^(kaynak) Ubuntu bünyesinde geliştirilen kodlar GNU Genel Kamu Lisansı isimli bir özgür yazılım lisansı ile lisanslanmıştır. Bu lisans Ubuntu'nun ücretli olmasına bir engel değildir ancak lisans gereğince söz konusu kodlar kamu malıdır yani herkese aittir. Canonical, Ubuntu'nun yalnızca marka haklarına sahiptir. Beklemedik bir şekilde Ubuntu, ücretli hale gelse bile kaynak kodları kamu malı olduğu için, herhangi bir özgür yazılım topluluğu Ubuntu’nun mevcut kodlarını kopyalayarak farklı bir isim altında yayınlayıp sürdürebilir, ücretsiz dağıtabilir. Lisans konusunda detaylı bilgi için aşağıdaki Lisans başlığına bakabilirsiniz.

Türkçe desteği var mıdır?

Ubuntu'nun %99'luk kısmı Türkçe dil desteğine sahiptir. Ubuntu ile gelen uygulamaların da birçoğu Türkçe dil desteğine sahiptir. Ubuntu kurulumu sırasında internet bağlantınız olursa Türkçe dil paketleri otomatikman İnternetten indirilerek kurulacaktır. Ubuntu kurulumu sırasında dil paketlerini kurmasanız bile kurulım sonrasında Sistem Ayarları > Dil Desteği (İngilizce: System Settings > Language Support) yolunu izleyerek Türkçe dil paketlerini yükleyebilirsiniz.

Ubuntu benim bilgisayarım için uygun mudur?

Ubuntu için tavsiye edilen minimum sistem gereksinimleri şöyledir:

• 2 GHz çift çekirdek işlemci
• 2 GB RAM bellek
• 25 GB boş sabit disk alanı
• İnternet erişimi tavsiye edilir

Gerekli minimum sistem gereksinimlerini karşılayamayan eski bilgisayarlar için, resmi olarak tanınan Ubuntu türevlerinden Lubuntu ya da Xubuntu'yu kullanılabilir. Bu türevleri, hafif bir masaüstü ortamı (LXDE, Xfce) ile geldiklerinden dolayı epey düşük sistem kaynağı tüketirler.

Nasıl edinebilirim?

Ubuntu'nun son yayınlanan masaüstü sürümünü buradan indirebilirsiniz.

İndirdiğiniz Ubuntu kalıp dosyasını Kurulum sayfasında anlatıldığı şekilde boş bir DVD'ye ya da bir USB belleğe yazdırarak kendi Ubuntu DVD'nizi ya da Ubuntu USB belleğinizi hazırlayabilirsiniz. Ardından yine Kurulum sayfasında anlatılan yönergeleri takip ederek bilgisayarınıza yükleyebilirsiniz.

Windows'un yanına Ubuntu yükleyip her ikisini de kullanabilir miyim?

Ubuntu ve Windows yüklü bir bilgisayarda açılışta işletim sistemi seçme ekranı

Evet. Bilgisayarınızın sabit disk boyutu el verdiği müddetçe iki ya da daha fazla sayda sayıda işletim sistemi kurup kullanmanız mümkündür. Bilgisayarınıza Windows ve Ubuntu kurmanız halinde, bilgisayarı her açtığınızda (ya da yeniden başlattığınızda) yandaki resimde görüldüğü gibi GRUB adı verilen bir önyükleme yazılımı sizi karşılayacak ve bilgisayarı hangi işletim sistemi ile açmak istediğinizi soracaktır. Siz bu menü üzerinden istediğiniz işletim sistemini açıp kullanabilirsiniz.
Bilgisayarınızda iki işletim sisteminin kurulu olması bilgisayarınızı zorlamaz. Çünkü, kurulan işletim sistemleri aynı anda çalışmayacakları için (Sanallaştırma yazılımlarıyla yapılan sanal kurulum durumu hariç) Ubuntu'nun veya Windows'un tekil olarak ihtiyaç duyduğu bellek, ekran kartı, işlemci vb. gereksinimlerinden daha güçlü bir sisteme gerek yoktur.

Ubuntu sürüm numaraları neyi ifade eder?

Sürüm numaraları, sürümün çıktığı yıl ve ayı işaret eder. Örnek olarak Ubuntu 4.10 sürümü, 2004 yılının 10'uncu ayında sunulmuştu. Sürümün kod adları belirlenirken birinci sözcük sıfat, ikinci sözcük de kimi zaman mitolojik özellikler taşıyan bir hayvan adı olarak belirlenmektedir. Ayrıca sıfat ve isim aynı harfle başlamaktadır. Bir kaç örnek: Hoary Hedgehog (Saygıdeğer Kirpi), Breezy Badger (Umursamaz Porsuk), Hardy Heron (Cüretkar Balıkçıl), Natty Narwhal (Zarif Denizgergedanı)

Ubuntu sürümleri kaç yıl desteklenir? LTS sürüm ne demektir?

Ubuntu'nun, hem masaüstü hem de sunucu sistemler için her altı ayda bir yeni sürümü yayınlanır. Her 24 ayda (iki yılda) bir yayınlanan sürümler, LTS sürüm olarak tanımlanır. LTS; (İngilizce açılımı: "Long Term Support") Uzun Süreli Destek sürümlerine verilen addır. LTS sürümlere 5 yıl boyunca güncelleme desteği sunulmaktadır. LTS olmayan yani “ara sürüm” olarak tanımlayabileceğimiz sürümlere ise dokuz ay boyunca güvenlik yamaları, geliştirmeleri ve yazılım güncelleştirmeleri desteği sunulmaktadır.




LTS mi yoksa ara sürüm mü tercih etmeliyim?

Ubuntu'nun resmi sitesindeki Download sayfasında bazı dönemlerde iki çeşit sürümle karşılaşabilirsiniz. Bunlardan birinin yanında "LTS" yazar, diğer ise ara sürümdür. Bir önceki başlıkta belirttiğimiz üzere LTS sürümler 5 yıl boyunca sürüm yükseltme gerektirmeksizin desteklenirler. Ara sürümler ise 9 ay desteklenir, bu sürenin sonunda güncelleme almaya devam edebilmesi sürüm yükseltme işlemine tabi tutulması gereklidir.
LTS sürümlerde kararlılığa daha fazla önem verildiği için güncellik olarak uygulamaları geriden takip eder. Eğer beş sene boyunca yükseltme veya yeniden kurulum ihtiyacı hissetmeden kararlı bir sürüm kullanmak istiyorsanız LTS sürümü seçebilirsiniz. Ara sürümler ise mümkün olan en güncel paketleri barındırır, buna bağlı olarak da hata yaşanması ihtimali LTS sürümlere göre biraz daha fazla olabilir. Ara sürümlerin dokuz aydan sonra güncelleme alabilmesi için sürüm yükseltme işlemine tabi tutulması gerekir. Sürüm yükseltme işlemi de sistemin kararlılığını ayrıca olumsuz etkileyebilir. Yenilikleri takip etmek ve uygulamaların en güncel sürümlerini kullanmak istiyorsanız ara sürümü tercih edebilirsiniz.

[usta_399]

Türevleri nelerdir?

Canonical Ltd.; Ubuntu Desktop, Ubuntu Server, Ubuntu Cloud, Ubuntu Touch türevlerini resmi olarak geliştirmekte ve kullanıcılarını desteklemektedir. Çin Halk Cumhuriyeti ile 2013 yılında yapılan anlaşma gereğince Çin'e yönelik olarak yerelleştirilmiş "UbuntuKylin" sürümünü yayınlamaktadır.
Canonical ayrıca Ubuntu benzeri Ubuntu GNOME, Ubuntu MATE, Kubuntu, Lubuntu, Xubuntu, Edubuntu, Ubuntu Studio ve Mythbuntu isimli masaüstü türevlerinin de geliştirmektedir. Bu türevler resmi olarak Canonical tarafından yayınlanmakla birlikte kullanıcıları resmi olarak desteklenmez. Bu türevleri kullanan kullanıcılar ilgili gönüllü topluluklardan destek alabilirler. Bu sürümlerden; Ubuntu GNOME, Ubuntu MATE, Kubuntu, Lubuntu, Xubuntu sürümleri'nun Ubuntu'dan farklı, kullanılan masaüstü ortamıdır. Tüm bu sürümler aynı işlemi farklı bir masaüstü deneyimi üzerinden gerçekleştirmenizi sağlar. Lubuntu ve Xubuntu sürümleri, Ubuntu'nun kullandığı Unity arayüzüne göre daha hafif masaüstü ortamlarını kullandıkları için düşük sistem özelliklerine sahip eski bilgisayarlarda bile kullanılabilirler.

Virüs bulaşır mı?

Ubuntu, Linux tabanlı bir işletim sistemidir. Zararlı yazılımların UNIX ve Linux sistemlerin mimarisinden kaynaklanan nedenlere sistemler arasında yayılması bir hayli zor olmakla birlikte imkansız değildir. Ayrıca Linux'ta kullanıcıların kurmak istedikleri programları herhangi bir web sitesinden değil doğrudan dağıtımın resmi paket depoları üzerinden (Ubuntu Software arayüzü gibi) temin etmesi de bu sağlam yapıyı desteklemektedir. Linux, genel olarak diğer işletim sistemlerine nazaran oldukça güvenli bir sistemdir, bu yüzden günümüzde dünya genelinde sunucu sistemlerde en çok tercih edilen işletim sistemi Linux'tur.
Linux işletim sistemi, kullanıcılara genel olarak güvenli bir çalışma ortamı sunuyor olsa da internet dolandırıcıları, örneğin banka hesaplarınızı ele geçirmek için işletim sisteminden bağımsız yöntemler de kullanır. Bu bağlamda diğer işletim sistemlerde çalışırken olduğu gibi; dolandırıcılık amaçlı olarak gelebilecek e-posta iletilerine karşı her zaman dikkatli olmalı, işlem yapmak için girdiğiniz sitenin, sizi aldatmaya yönelik sahte bir site olup olmadığına dikkat etmelisiniz.



Microsoft Office'de üretilmiş ofis belgelerimi Ubuntu'da düzenleyebilir miyim?

Ubuntu, dünya çapında milyonlarca kişi ve sayısız kuruluş tarafından kullanılan özgür ve ücretsiz LibreOffice paketini içermektedir. LibreOffice yazılımlarını kullanarak, Microsoft Office'de hazırlanmış belgeleri açabilir, düzenleyebilir ve isterseniz aynı dosya biçimlerinde kayıt yapabilirsiniz. LibreOffice, The Document Foundation (Belge Vakfı) öncülüğünde geliştirilmekte olup Microsoft Office ile büyük ölçüde uyumluluk göstermekte ve Windows ortamından da kullanılabilmektedir.

Ubuntu üzerinde hangi programlama dillerini kullanabilirim?

Ubuntu pek çok programlama dili ve geliştirme ortamı desteklenmektedir. Ayrıca diğer işletim sistemlerinde kullanmakta olduğunuz, alışık olduğunuz programlama dilleri ve programlama ortamlarının pek çoğunun muadillerini de bulabilirsiniz. Ubuntu üzerinde kullanabileceğiniz programlama dillerinin küçük bir bölümünü şöyle sıralayabiliriz:
C, C++ , Objective-C, Java, Python, Perl, Ruby, Pascal, C#/Mono ...

Ubuntu'nun görsel dosyalarına nasıl ulaşabilirim?

Ubuntu projelerinde kullanılan; logolar, renk paletleri, web sitesi stilleri, Ubuntu Yazı Tipleri gibi görsel dosyalara resmi design.ubuntu.com adresinden ulaşabilirsiniz.
Ubuntu'nun lisansı nedir? Ne anlama gelir?

Ubuntu projesi bünyesinde geliştirilen kodlar GNU Genel Kamu Lisansı (kısaca GNU GPL) isimli bir özgür yazılım lisansı ile lisanslanmıştır. Özgür yazılım lisansları, yazılımın kullanıcısına ve yazılımın kodlarını kullanmak isteyen kimselere kopyalama, dağıtma, üzerinde çalışma, değiştirme, geliştirme gibi çeşitli hak ve özgürlükler vermektedir. Bu lisans sayesinde, Ubuntu'yu dilediğiniz gibi kopyalayabilir, kodlarını değiştirebilir hatta isterseniz ücretli olarak satabilirsiniz. Yalnız! Yaptığınız değişiklikleri yine açık kaynak olarak olarak özgür yazılım lisansı ile dağıtmalı ve önceki kaynağını belirtmelisiniz. Ubuntu'nun isim ve logosu tescilli bir markadır ve değiştirilen ürünlerin aynı ya da marka tesciline zarar verecek şekilde benzeyen bir isim ve logo ile dağıtılmaması gerekmektedir.

Tamamen özgür müdür?

Ubuntu projesi kapsamında geliştirilen kodlar açık kaynaklıdır ve özgür yazılım lisansları ile lisanslıdır. Bununla birlikte Ubuntu kurulum dosyası bünyesinde az sayıda da olsa özgür olmayan bazı donanım sürücüleri bulunur. Üreticileri tarafından özgür olmayan bir lisansla dağıtılabilen bazı donanım sürücüleri Ubuntu'nun daha çok kullanıcıya ulaşabilmesi amacıyla Ubuntu kurulum dosyası ile birlikte sunulmaktadır.

Canonical'ın bir gün Ubuntu'nun kaynak kodlarını kapatması olası mıdır?

GPL lisansı ile yayınlanmış kaynak kodların kapatılması mümkün değildir. İstisnai olarak, herhangi biri, GPL yazılımını sonraki sürümlerinde, eğer yazılıma dışarıdan bir katkı gelmemiş ise yeni kodları GPL ile dağıtmamayı seçebilir, tabi böyle bir durumda bile o ana kadar üretilen tüm kodlar her zaman GPL lisanslı olarak kalır ve bu kodlar dileyen kişi ya da guruplar tarafından yeni bir isim adı altında geliştrilmeye devam edebilir.

[usta_399]

Canonical kurucusu ve Ubuntu’nun geliştiricisi Mark Shuttleworth önemli bir açıklamada bulundu. Şirket bundan böyle, Linux için Unity kullanıcı arayüzüne yatırımları kesmenin yanı sıra, Ubuntu telefonlar üzerine çalışmayı da bırakıyor
Ubuntu telefon devri kapandı

Canonical bundan böyle Unity kullanıcı arayüzü yerine, Ubuntu’nun sonraki büyük sürümü için GNOME’u varsayılan haline getirmeye karar vermiş durumda. Bu karar haliyle şirketin son dönemde büyük önem verdiği Ubuntu Touch telefon çalışmalarına da yansıdı. Shuttleworth, şirketin bundan böyle şirketin büyümesini sağlayacak alanlara yatırım yapma kararı aldıklarının altını çiziyor.
Canonical tarafından geliştirilen Ubuntu, Linux çalışmaları anlamında dikkat çekmeyi başarıyor. Sunucu dünyasında yaygın bir kullanıma sahip olan Ubuntu, tüm Windows alanları için mevcut durumda. Şirket, masaüstünde kullanıcı dostu bir işletim sistemi olan Ubuntu’yu akıllı telefon ve tabletlere taşımak için de son yıllarda büyük çaba göstermişti.



Öte yandan Canonical, “yakınsama” projesi içerisinde aynı Ubuntu çekirdeğinden bir sunucu, masaüstü, telefon ve tablet işletim sistemi oluşturmaya çalışarak Microsoft’un Windows 8 ile yapmış olduğu hatalara düştü. Yani mobil cihazlar için ayrı bir çalışma yapmadı. Unity’nin iOS veya Android ile rekabet edebilecek kadar iyi olmaması ve kullanıcıların Ubuntu’nun çekirdek kullanıcıları ile kısıtlı kalması projenin ilerleyememesine sebep oldu.
Unity’nin son sürümü olan Unity 8’in de birkaç yıldır ertelenmesi ve şirketin Fedora için GNOME’u seçmesi dikkat çekmişti.